Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги ўзбекистон республикаси

14-БОБ. ПАРДОЗБОП ҚУРИЛИШ ҚОРИШМАЛАРИ
14.1.Умумий тушунчалар
Қурилиш қоришмаси, боғловчи қурилиш ашёлардан биронтасини (цемент, оҳак, гипс ва бошқаларни) сув, қум ва ҳар хил қўшилмалар билан қориштириб тайёрланади. Қурилиш қоришмалари сувоқчиликда, тош, ғишт, блоклар ва бошқалардан деворлар қуришда, деворбоп блоклар, плита-тахталар тайёрлашда ишлатилади. Қурилиш қоришмаларини тайёрлашда тўлдиргичларнинг йириклиги 5 мм дан ошмаслиги лозим.
Қурилиш қоришмалари (қуруқ холатидаги) зичлигига кўра оддий - зичлиги 1500 кг/м^з дан катта ва енгил - зичлиги 1500 кг/м³ дан кичик бўлган хилларга бўлинади. Оддий қоришмалар учун тўлдиргич сифатида зичлиги катта бўлган (1500 кг/м³ дан катта) дарё тошларидан майдалаб ишлаган қумлар, енгил хили учун эса ғовакли енгил қумлар (керамзит, аглопорит, пемза) ишлатилади. Қоришмадаги боғловчи моддаларнинг хилига кўра оддий қоришмалар - цементли, оҳакли, гипсли ёки мураккаб қоришмали цемент-оҳакли, цемент-тупроқли, оҳак-гипсли каби турларга бўлинади. Ишлатилишига қараб қоришмалар деворбоп, пардозбоп ва махсус қоришмаларга бўлинади.
Қурилиш қоришмалари учун гидравлик боғловчи моддалар сифатида портландцемент, тошқол-портландцемент, пуццолан-портландцементлар ишлатилади. Бундай боғловчилар билан тайёрланган қоришмалар сув, нам ёки бошқа зарарли муҳитдаги иншоотлар қуришда ишлатилади.
Йириклиги 5 мм дан кичик қумлар, қоришмалар учун самарали тўлдиргичдир. Агар қоришмалар сув, нам ва зарарли муҳит таъсирида бўладиган қурилишда ишлатилса, асосан гидравлик боғловчи ишлатилади. Қурилишнинг қолган жойларида эса ҳавойи боғловчилар ишлатилади.
Тош ва ғишт теришда ишлатиладиган қурилиш қоришмалари таркибидаги боғловчи турларига қараб цементли, оҳак-цементли ва оҳакли қоришмаларга бўлинади.
Цементли қоришмалар зарарли муҳитларда, асосан, бино ва иншоотларнинг пойдевор қисмида, ёпма плиталар чокларини тўлдиришда ва пол текислашда ишлатилади.
Оҳак-цементли қоришмалар ёйилувчан, пластик, мустаҳкам бўлганлиги учун бино ва иншоотларнинг ер усти ва ер ости қисмларида ишлатилади.