Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги самарқанд давлат архитектура-қурилиш институти

4. Таваккалчиликни статистик баҳолашнинг таркибий-сифатий усули. Бу усул таваккалчиликнинг икки тавсифини - юзага келиш эҳтимоллиги ва зарар миқдорини - эксперт тадқиқ этишга асосланади, яъни таваккалчилик ҳодисалар ривожининг у ѐки бу сценарийси эҳтимоллиги бўйича ўлчанади.
Жаҳон амалиѐтида турли мамлакатлардаги инвестиция таваккалчилигини қиѐсий таҳлил этиш учун етакчи халқаро рейтинг агентликларининг рейтинг баҳоларидан фойдаланиш қабул қилинган.
1-жадвалда хорижда инвестиция таваккалчилиги индексини баҳолаш билан шуғулланадиган асосий махсус агентликлар тасвирланган. Ғарбда кенг фойдаланиладиган баллик баҳолаш методикасининг асосий афзаллиги - турли мамлакатлар инвестиция иқлимининг асосий тавсифларини миқдорий таққослаш имконидан ва шунинг асосида хорижий инвесторлар учун инвестицион кўркамлиги бўйича рангларга бўлишда мезон вазифасини бажарувчи натижавий интеграл кўрсаткични келтириб чиқаришдан иборат. Бундай методикалардан фойдаланишга мисол қилиб, Гарвард бизнес мактабининг сонли шкаласини ва "BERI" (Германия) индексини келтириш мумкин.
Эксперт баҳоси асосида мамлакат таваккалчилигини баҳолаш
моделлари
1-жадвал

Моделнинг номланиши	Баҳоланаѐтган таваккалчилик	Рейтингда иштирок этувчи мамлакатлар сони	Рейтинг тузиш даврийлиги
BERI Operations Risk Index (ORI)	Умумий	48	Иилда 3 марта
BERI Political Risk Index (PRI)	Сиѐсий	48	Иилда 3 марта