Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги мирзо улуғбек номидаги самарқанд давлат архитектура-қурилиш институти

 
6.8-расм. Цемент-қумли черепицали томнинг кўриниши 
 
Металл черепица
- бу табиий черепицаларни тақлид қилувчи нақшни 
олиш учун бўйлама штампланган профилли пўлат плиталарнинг бир тури. 
Айни пайтда катта ўлчамли металл черепица билан бир қаторда, аллақачон 
бозорда мутахассислар ва мижозларга яхши таниш кичик ўлчамли металл 
черепица пайдо бўлди (6.9-расм). 
Юмшоқ битумли черепицалар.
Бу кичик текис листлар бўлиб, бир 
чети фигурали кесилган (одатда битта лист 3-4 черепицани тақлид қилади) 
ҳолда ишлаб чиқарилади. Ушбу материал бир томондан донабай бўлиб, 
бошқа томондан уни "юмшоқ томлар" гуруҳига тўлиқ асос билан киритиш 
мумкин. Чунки унинг структураси ва ишлатиладиган таркибий қисмлари 
рулонли материалларга яқин. 

---

197 
6.9-расм. Металл черепицали томнинг кўриниши 
 
6.10-расм. Юмшоқ битумли
черепицали томнинг кўриниши 
Бундан ташқари, бошқа барча юмшоқ том материаллари каби, у фақат 
ҳимоя (изоляция) вазифасини бажаради (6.10-расм). Рулонли ва донабай 
юмшоқ том ёпиш материалларини ишлаб чиқариш технологияси кўп 
жиҳатдан ўхшаш. Юмшоқ черепицалар учун аввал рулонли материал 
олинади. Кейин бироз бошқача структурага эга, махсус усулда ундан 
плиткалар кесилади. Битумли черепицаларнинг йигирмадан ортиқ рангли 
ечимлари мавжуд: қизил рангдан анъанавий черепица қопламанинг 
таассуротини яратувчи, ўсиб чиққан 
мох
ёки лишайникли сиртларни 
тақлид 
қиладиган. 
Плиткалар 
турли 
шаклларда 
(олтибурчак, 
тўртбурчак, 
тўлқинсимон ва бошқалар шаклида) ишлаб чиқарилади. 

---

198 
6.4. Томни иссиқлик изоляциялаш
 
Томни самарали иссиқлик изоляциялаш яшаш мумкин бўлган хоналарни 
сифатли қуришдаги асосий талаб ҳисобланади. Яъни, том орқали 
йўқолаётган иссиқлик миқдорини минимумга келтириш, яшаётганлар учун 
етарли даражада шинамлик яратишга имкон беради ва тўсиқ сиртида 
конденсат ҳосил бўлишига тўсқинлик қилади. Иссиқлик изоляция 
стропилалар орасига зич қилиб ўрнатилади. Қоидага кўра, у бир қанча 
вазифаларни бирга бажаради: товушдан изоляция, иситишга кетадиган 
харажатларни 20-50 % атрофида иқтисод қилиш, ёзда том фазосининг исиб 
кетишига тўсқинлик қилади.