|
i
га боғлиқ
бўлган, иссиқлик узатишга термик қаршилиги
i
R
аниқланган бўлиши керак.
Норма-ланган тўсиқ конструкцияни иссиқлик узатишга қаршилиги R,
(м
2 о
С)/Вт,
хонанинг ички температураси 19°С бўлганда:
- ташқи девор учун 3,55
(м
2о
С)/Вт
;
- чордоқ ёпма учун 4,65
(м
2о
С)/Вт
;
- том учун 5,25
(м
2о
С)/Вт
.
Қурилиш конструкциялари орқали йўқолаётган иссиқлик, айниқса
ташқи девор, пол, чордоқ ёпма ёки томларнинг иссиқлик узатиш
65
коэффициенти U Вт/(м
2
.°С) билан характерланади (мавжуд ҚМҚда эса
унинг иссиқлик узатишга қаршилиги R
о
(м
2о
С)/Вт билан характерланади).
Бу қиймат вақт бирлиги ичида температура 1°С га ўзгарганда қурилиш
конструкцияси ташқарига қанча иссиқлик беришини кўрсатадики.
Девор орқали йўқолаётган иссиқликни ҳисоблаш учун иссиқлик
узатиш коэффициенти U ни, девор сирти юзасини ва температуралар
фарқини ўзаро кўпайтириш керак. Масалан, намунавий коттеджнинг
ташқи сиртининг юзаси 100 м
2
бўлсин. Қиш вақтида ташқи ҳавонинг
ўртача температураси -12°С га, талаб қилинаётган ички температура
21°С
га тенг. Иссиқлик оқими ташқи девордан ўтаётганда, иссиқлик
узатиш коэффициенти U ни ҳар хил қийматларида девор орқали
йўқолаётган иссиқликни миқдори 2.3-жадвалда кўрсатилган.
Бинонинг энергия муозанатини (баланс) тузишда, йўқолаётган иссиқлик
миқдорининг қиймати ҳал қилувчи қиймат ҳисобланади. Ҳар қандай
йўқолган иссиқлик миқдори унга мос ҳолда янги иссиқлик билан
тўлдирилиши шарт. Ундай бўлмаса бинода температурани пасайиши рўй
беради.
Пассив турар-жой бинолари учун 1000 Вт (сочни қуритадиган фенни
қувватига тенг) қувватли иситиш системасини танлаб олиш мумкин. Бу
қувватнинг катта қисми ташқи девордан йўқолган иссиқлик миқдори
ўрнини тўлдириш учун кетади. Албатта деворнинг иссиқлик узатиш
коэффициенти U (ёки иссиқлик узатишга қаршилиги R
о
нинг
қиймати жуда
юқори
бўлиши керак) нинг қиймати жуда кичик бўлиши керак.
Бинонинг яхлит иссиқлик изоляция қобиғида иссиқлик узатиш
коэффициенти U (ёки иссиқлик узатишга қаршилиги R
о
нинг
қиймати жуда
юқори
бўлиши керак) ни қийматининг жуда кичик бўлиши нимани
англатади? Биринчи навбатда, U (R
о
нинг жуда
юқори) нинг жуда кичик
қийматига юқори иссиқлик изоляция характерли материал ҳисобигагина,
эришиш мумкин. Бино
ташқи тўсиқ конструкциясининг стандарт
характеристикаси U
0,13Вт/ (м
2
.°С) (ёки R
о,
7,7(м
2
х
о
С)/Вт) қийматига
66
эришиш учун, бир қатламли ташқи тўсиқ конструкциясини қалинлигининг
қанча бўлишлиги ҳақидаги маълумот 2.4-жадвалда келтирилган.
2.4-жадвалдан
яққол
кўриниб
турибдики,
иссиқлик
узатиш
коэффициенти жуда кичик қийматга эга иссиқлик изоляция материалидан
фойдаланиб, керакли иссиқлик изоляция самарадорлигига эришган ҳолда
бино ташқи қобиғининг мантиқий чегара қалинлигини топиш мумкин.
2.3-жадвал
Иссиқлик оқими ташқи девордан ўтаётганда девор орқали йўқолаётган
ҳисобий иссиқлик миқдори
Т/р
Иссиқлик узатиш коэф-
фициенти U, Вт/(м
2
.°С)
ёки иссиқлик узатишга
қаршилиги R
о,
(м
2о
С)/Вт
Йўқолаётган иссиқликни
миқдори, Вт
Иситиш учун норма-
ланган йиллик иссиқ-
лик сарфи,
кВтс/(м
2
хйил)
Европада Ўзбекистонда
1
1,00 (1,00)
3300
5100
78
2
0,80 (1,25)
2640
4080
62
3
0,60 (1,67)
1980
3060
47
4
0,40 (2,5)
1320
2040
31
5
0,20 (5,00)
660
1020
16
6
0,15 (6,67)
495
765
12
7
0,10 (10,00)
330
510
8
2.4-жадвал
Пассив турар-жой бинолари ташқи тўсиқ конструкциясининг стандарт
характеристика қийматига эришишга имкон берувчи бир қатламли ташқи
тўсиқ конструкциясининг қалинлиги ҳақидаги маълумот
Т/р
Материали
Иссиқлик
ўтказув-
чанлик
коэффи-
циенти
,
Вт/мх°С
Иссиқлик узатиш коэф-
фициенти U=0,13Вт/ (м
2
.°С)
ёки иссиқлик узатишга
қаршилиги R
о,
=7,7(м
2
х
о
С)/Вт бўлиши учун талаб
қилинадиган қалинлиги, м
1
Бетон
2,1
15,8
2
Оддий ғишт
0,800
6,02
3
Ичи бўш, вертикал тешикли керамик
ғишт
0,400
3,01
4
Ёғоч тахта (хвойных)
0,13
0,98
5
Ячейкали
бетонлар
0,11
0,83
6
Похолдан бўлган той
0,055
0,41
7
Самарадор иссиқлик изоляция
0,04
0,3
8
Юқори самарадор иссиқлик изоляция
0,025
0,19
10
Нормал босимдаги супер иссиқлик изоляция
0,015
0,11
11
Вакумли иссиқлик изоляция (кремнезем -
пўлатдай мустаҳкам)
0,008
0,06
12
Вакумли иссиқлик изоляция (глубокий
вакум - чуқур вакумли
0,002
0,015
67
Албатта кўпчилик ҳолларда бу иссиқлик изоляция материалларини
бошқа материаллар билан комбинациялаш мумкин. Мисол учун:
ташқарисидан стеклосиликат иссиқлик изоляция плитаси билан
изоляцияланган бетон ёки монолит кўпик
бетон
девор.
Фойдаланилаётган
иссиқлик
изоляциясининг
иссиқлик
ўтказувчанлик
коэффициенти
қанча
кичик
бўлса,
ташқи
қобиқ
конструкцияси шунча юпқа бўлади. Пассив турар-жой бинолари учун
ташқи
девор
сифатида
пресланган
похолдан
ясалган
блоклардан
фойдаланилса, бу деворнинг қалинлиги 50 см ва ортиқ бўлади. Самарадор
иссиқлик изоляцияларидан фойдаланилса, иссиқлик изоляциясининг
қалинлиги 30 см ни ташкил этади. Юқори самарадор иссиқлик
изоляциялардан фойдаланилса, иссиқлик изоляциясининг қалинлиги 20
см гача камаяди.
Do'stlaringiz bilan baham: |
