Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги мирзо улуғбек номидаги самарқанд давлат архитектура-қурилиш институти

7.2-расм.
 
Пассив уйлар учун уч ойнали ёғоч ва алюминийдан 
тайёрланган деразалар 
 
Ёғоч ва алюминийдан ясалган конструкциялар кўп йиллар давомида 
қишки боғлар қурилишида ишлатилган. Улар ҳеч қандай муаммосиз йўқ 
(утилизация) қилинади. Чунки конструкция осонгина демонтаж қилинади ва 
кейин дераза элементлари (компонентлар) қайта ишланади. 
 
7.7. Пластик деразалар 
Бугунги кунда пластик деразалар ПВХ (PVC) дан тайёрланган кўп 
камерали 
профилдан иборат бўлиб, 
унда камералар сони еттитагача етиши 
мумкин (7.3-расм). Камералар қисман кўпикли иссиқлик изоляторлари билан 
тўлдирилиши мумкин. Бундай пластик деразалар профилларининг иссиқлик 
изоляциялаш хусусиятлари ёғоч ромларнинг иссиқлик изоляциялаш 
хусусиятларига яқин. ПВХ чизишларга нисбатан чидамли ва ифлосланишга 
мойил эмас. Ёғочга нисбатан ҳарорат таъсирига камроқ чидамли.
Бошқача айтганда, юқори ҳароратларда материалнинг молекуляр тузили-
шидаги ўзгаришлар билан боғлиқ бўлган оригинал рангининг парчаланиши 
ва ўзгариши бошланиши мумкин. Ёрқин профиллар тахминан 45°C сирт 
ҳароратига бардош бериши мумкин. Қорамтир профиллар эса 80°C гача 
қиздирилиши мумкин. Ёнғин ҳолатида ПВХ юқори ҳарорат таъсирида бошқа 
юқори токсик моддалардан ташқари, диоксинни ҳам чиқаради.
Сўнгги 

---

223 
пайтларда ПВХ деразалар кам ишлатилаяпти ва фаол равишда йўқ 
қилинмоқда. 
7.3-расм. Пассив уйлар учун икки ойнали пластикдан тайёрланган 
дераза 
7.8. Алюминий деразалар 
Алюминий деразалар узоқ хизмат муддати ва юқори шакли 
барқарорлиги 
билан 
ажралиб 
туради 
(7.4-расм). 
Улар 
иссиқлик 
изоляцияланган боғловчи профиллардан иборат. Бошқача айтганда, ички ва 
ташқи профиллар уларни механик равишда боғлайдиган, лекин термик 
тарзда ажратадиган пластик перемичка мосламаси орқали боғланади. Бу 
пластик кўприк ташқи таъсирлар (масалан, шамол) остида содир бўладиган 
механик зўриқиш ҳамда ташқи ва ички ҳароратлардаги фарқлар туфайли 
юзага келадиган механик зўриқишлар талабларига жавоб бериши керак. 
Алюминий деразалар, уларнинг ёмон иссиқлик изоляция хусусиятлари 
туфайли, эскирган ва энди замонавий ҳисобланмайди. 

---

224