Ўзбекистон республикаси транспорт вазирлиги тошкент давлат транспорт университети

Avtomobillarda tormoz prokladkalari
Avtomobilda ishlatiladigan tormoz mexanizmlari ikki turga bo'linadi:
Baraban. Bunday holda, tormozlash effekti statsionar bo'lgan elementlarning ishqalanishi, ya'ni ishqalanish astarlari bo'lgan yostiqlar bilan bog'liq. O'z navbatida, ular quyma temir va po'latdan yasalgan tormoz tamburida yashiringan. Ko'pincha, bu butun mexanizm to'xtash joyi va xizmat tormozi vazifasini bajarishi mumkin.
Disk. Bunday holda, tormozlash ishqalanish kuchi tufayli ham sodir bo'ladi, lekin u ko’p vaqtlardan beri prokladkalar va ular orasiga o'rnatilgan tormoz disklari o'rtasida amalga oshiriladi.
diskli tormoz

Dizayni bo'yicha avtomobil yoki mototsiklning diskli tormoziga o'xshash. Mototsikllarda bo'lgani kabi, quyma temir yoki po'lat disklar ishlatiladi.
Aylanma tormozi
Yostiqchalar g'ildirak aylanasiga bosiladi. Yostiqchalarning o'zi to'g'ridan-to'g'ri g'ildirakka ulashgan kauchuk qismdan va metall o'rnatishdan iborat. O'zgartirilishi mumkin bo'lgan kauchuk qo'shimchali prokladkalar mavjud. Blokning ishchi yuzasida suvni to'kish uchun o’yiqlar qilingan.

baraban tormozi

Tormoz mexanizmi yeng ichida joylashgan. Tormozlashda silindrsimon tormoz barabani ikki yarmidan iborat bo'lib, yeng korpusining ichki yuzasiga bosib, bir-biridan ajralib turadi.

Qurilma
Tormoz kolodka - bu ishqalanish qoplamasi o'rnatiladigan asos bo'lgan metall plastinka. Qoplamali yostiq ular bosilgan sirt shaklini takrorlaydi - disk (to'g'ri ishqalanish tekisligi) yoki baraban (yoy shaklidagi ishqalanish tekisligi). Baza ustidagi qoplama perchinlar yoki maxsus elim bilan o'rnatiladi. Bundan tashqari, ba'zi avtomobillar blokda yemirilish darajasini aniqlash sensori o'rnatiladi.
Zamonaviy ishqalanish astarlari tarkibiga keramika, maxsus qatronlar, sintetik kauchuk, organik va mineral tolalar, plomba moddalari va modifikatorlar kiradi. Ishqalanish materiallarining tarkibi ancha murakkab va tormoz prokladkalarining har bir ishlab chiqaruvchisi o'ziga xos xususiyatlarga ega. Haqiqat shundaki, tormozlash paytida prokladkalar juda qiziydi, ba'zan ming darajagacha. Shu bilan birga, ular bunday haddan tashqari baland haroratga chiday olishlari zarur, bo’linib yoki sinib tushmasliklari va ishqalanish xususiyatlarini yo'qotmasliklari kerak.

Tormoz prokladkalarining tez ishdan chiqaruvchi asosiy omillar - haddan tashqari issiqlik, suv, yog'lar va agressiv suyuqliklar (antifriz, tormoz suyuqligi). Tormozlash samaradorligining yetarli emasligi yoki tormozlarning g'ijirlashi va chiyillashi bilan, qoplama eskirganida va bitta metall taglik sekinlashganda, prokladkalarni almashtirish kerak. Kolodkalarni faqat juft holatda almashtirish, ya’ni oldi o’ng va chap tarafini, yoki orqa o’ng va chap tarafini bigalikda almashtirish lozim.

Ishlash printsipi:
Kolodka tormoz mexanizmlarining ishlashi energiya konvertatsiyasi printsipiga asoslanadi. Bunday holda, avtomobilning kinetik energiyasi tormoz diskining tormoz diskiga, barabanga yoki g'ildirak to'plamiga nisbatan faol ishqalanishi tufayli issiqlikka aylanadi. Tormozlashda havo bosimi, tormoz suyuqligi yoki simi tarangligi tormoz sistemasida hosil bo'ladi, u tormoz qo'zg'atuvchilariga - tormoz silindrlariga yoki tormoz mushtiga uzatiladi. Aynan shu mexanizmlar tormoz diskiga / barabanga tormoz bosilganda qattiqroq yopishishga majbur qiladi. Yostiqchaning bosimi qanchalik kuchli bo'lsa, hosil bo'ladigan tormoz kuchi shunchalik katta bo'ladi. Shu bilan birga, kolodka-disk ishqalanish juftligi (yoki kolodka-baraban) qizib ketadi, harakatlanuvchi vositaning kinetik energiyasini o'zlashtiradi va u to'xtaydi.