Zbekiston respublikasi transport vazirligi qurilish muhandisligi fakulteti

Oraliq qurilma bosh to‘sinini mustahkamlikka hisoblash
Bosh to‘sinning eguvchi moment bo‘yicha hisobi a_x=4.35 m va a_x=5.15 m kesimlarda /9/ga muvofiq amalga oshiriladi. Kesim a_x /9/da o‘ng tayanch qismi o‘qidan eng qisqa masofa qabul qilingan.
Qo‘llanma /12/dan farq qiladigan yo‘lning to‘g‘ri va egri uchastkalariga to‘g‘ri keladigan muvaqqat yuk xissasini aniqlash uslubi /7/ da taklif qilingan.
Qo‘llanma /12/ da keltirilmagan, bosh to‘sin buralishi, yog‘och shpal konsolining uzunligi va qo‘zg‘aluvchan yukning gorizontal ko‘ndalang urilishi hamda oraliq qurilmaga ta’sir qiladigan harakatlanuvchi yuk va shamol ta’sirini hisobga oluvchi to‘singa to‘g‘ri keladigan muvaqqat yuk xissasini aniqlash uslubi /8/ da keltirilgan. To‘sinni ko‘ndalang kuchga mustahkamligi quyidagi tartibda bajariladi (1.9–rasm).
Tayanch qismi oxiridan boshlanadigan bitta kesim (tayanish o‘qidan 0,2 m masofada) tekshiriladi.
Xomutlar bilan armaturalash jadalligi oraliqning chorak qismi oralig‘ida eng kichik olinadi. Xomutlar qadami S=0,2 m. Kesimning ishchi balandligi
h_o=h–a_s , (1.94)
h_o=0.96–0.045=0.915 m.
Xomutlar hamma shoxchalarining kesim yuzasi (4d8 mm) A_sw=2,01×10^–4 m².
Eng xavfli (noqulay) qiya kesimni gorizontal o‘qqa proeksiyasining uzunligi /12,b.4.9/
, (1.95)
=1.73 m.
S=1.73 m > 2h_o=2×0.915=1.83 m.
Hisob uchun S=1.83 m qabul qilinadi.
Qiya kesim yuqori chetidan tayanchgacha bo‘lgan masofa
a=S+0,2=1.73+0,2=1.93 m, (1. 96)
a=0 va yuklash uzunligi quyidagicha bo‘lganda,
l=l–a=13.6–1.93=11.67 m, (1.97)
1–ilova 1–jadvaldan a=0 va l=11.67 m bo‘lganda, etalon yuk k_n=24.68 kN/m qabul qilinadi. Muvaqqat yuk bilan yuklanganda ko‘ndalang kuch ta’sir chizig‘ining yuzasi
=(13.6–1.93)²/(21)=6.48 m. (1.98)
Doimiy yuk bilan yuklanganda ko‘ndalang kuch ta’sir chizig‘ining yuzasi
=0,5×13.6–1.93=4.87 m. (1.99)
Doimiy yukdan sodir bo‘lgan ko‘ndalang kuch
Q_p=(n_pP_p+n P_p) =(1,1×27.5+1,2×30.368)*4.87=324.788 kN. (1.100)
Chegaraviy kundalang kuch /12,(4.29) va (4.30)/ formulalardan aniqlangan Q ning eng katta qiymatidan tanlanadi. Xomutlar ta’sirini hisobga oladigan koeffitsient
j_w=1+5mE_s/E_b<1,3, (1.101)
bunda E_b ning qiymati 1–ilova 2–jadvaldan qabul qilinadi;
m=A_sw/bS=2,01×10^–4/0,35×0,2=2.88×10^–3, (1.102)
j_w=1+5×2.88×10³×2,1×10⁵/27×10³=1,112. j_w=1,112<1,3.
j_b koeffitsienti
j_b = l – 0,01R_b=l – 0,01×14=0,86. (1.103)
Siqilgan beton qiya yoriqlari orasidagi chegaraviy ko‘ndalang kuch
Q=0,3j_wj_b R_bbh_o, (1.104)
Q=0,3×1,112×0.86×14×10³×0,35×0.915=1286.29 kN.
Beton qabul qiladigan ko‘ndalang kuch /12, b. 4. 9/
Q_b=2R_btbh /C, (1.105)
Q_b=2×0.578×10³×0,35×0.915²/1.73=213.99 kN.
Eng xavfli kesimdagi qiya yoriqlar bo‘yicha chegaraviy ko‘ndalang kuch
Q=0,8R_såA_sisina+0,8R_sA_swC/S+Q_b, (1.106)
Q=0,8×240×10³×12×8,04×10^–4×0,978+213.99+0,8×240*10³×2,01×10^–4×1.73/0,2 =2359.47 kN,
bunda a=45°bukilgan sterjenlarning kiyalik burchagi, Sina=0,707.
Ruxsat etilgan muvaqqat yuk /12, b. 4. 8/
k=(Q–Q_p)/n_ke_QW_k, (1.107)
_k=
Bosh to‘sinning ko‘ndalang kuch bo‘yicha mustahkamlikka hisobidan sinfi
K=

1.9 – rasm. To‘sin mustahkamligini ko‘ndalang kuch ta’siriga hisoblash sxemasi