Zbekiston respublikasi toshkent kimyo texnologiya instituti

Energiya xarajatlari hisobi.
Ishlab chiqrashi jarayonlarida energiyaning bir necha turlaridan foydalaniladi. Elektr energiya, siqilgan havo, bug', kislorod, suv va x. k. Chetdan olingan energiya hisobi 2 stavkali tarif bo'yicha hisoblanadi.
Elektr energiya iste'molchilar uchun sutkalik energiya sarfi quyidagi ifoda orqali aniqlanadi.
P_c = N · t · K cos α,
Bu erda: N – elektrodvigatel quvvati, kVt;
t – sutkada ishlash vaqti, soat;
K – sutkada uskunadan foydalanish vaqti koeffisienti;
cos α – quvvatdan foydalanish koeffisienti.
Masalan, nasos uchun sutkalik energiya sarfi quyidagicha aniqlanadi:
R_s = 1· 24 · 0,7 · 0,8 = 13.44 kVt. soat
- Yoritish uchun sarflangan energiya.
Bu erda: n_i – lampalar soni;
N – lampalar quvvati, kVt;
n – lampalar yoritilishi davomiyligi, soat.
Ventilyasiya uchun ishlatiladigan elektr energiya sarfi ventilyasiya uskunalar quvvati va bir yilda ishlash davomiyligi bilan aniqlanadi.
Agar mahsulot ishlab chiqarishda elektr energiyadan tashqari gaz, bug', siqilgan havo va boshqa turdagi energiya turlaridan foydalanilsa, ular korxonani ishlab chiqarish dasturi va bir birlik (T, m³ yoki m²) mahsulot ishlab chiqarishga sarflangan energiya miqdori asosida aniqlanadi.
Nasos uchun sutkalik elektr energiya sarfini aniqlaymiz.
R₁= 1 · 24 · 0,8 · 0,9 =17.28 kVt. soat
17.28 · 16 = 276.48 kVt.soat
Yoritish tizimlari uchun:
R₂= 0.5· 24 · 0,8 · 0,9 = 8.46 kVt. soat
Umumiy sutkalik elektr energiyasi sarfi
R_um = R₂ · R₁ = 276.48 + 8.46 = 285.12 kVt. soat
Yoritish ventilyasiyasi va hisobga olinmagan energiya xarajatlari umumiy sutkalik sarfidan 10 % miqdorida olamiz.
R_um= 285,12 + (285,12 · 0,1) = 313,632 kVt.soat
Yillik elektr energiyasi sarfi:
R_yil = R_um · 360 = 313,632 · 360 = 112907 kVt.soat