Zbekiston respublikasi toshkent kimyo texnologiya instituti

Avtomatlashtirish qismi

Ishlab chiqarishning avtomatlashtirishning asosiy negizi ish joylarni o‘zgartirish, bu texnologik jarayonning eng muxum yo‘nalishlaridan biridir. Neft va gaz sanoatida texnika va texnologiyalarni rivojlantirishni, ishlab turgan va yangi qurilayotgan korxonalarni quvvati ko‘payish nazorat qilish boshkaruvni hisoblash texnikasi keng qo‘llab, kompleks avtomatlashtirish kiritishni talab qilyapti.

Avtomatlashtirish ishlab chiqarish jarayonlariin jadallashtirish, unumdorligini oshirish va yuqori sifatli mahsulot olishni, asosiy va yordamchi texnologik jarayonlari xavfsiz ishlashini ta’minlaydi. Lokal va avtomatik boshqarish sistemalari katta ahamiyatga ega bulib, axborot va boshqarish funksiyalarini me’yorida faoliyat ko‘rsatishini ta’minlaydi.
Texnologik jarayonlarda odamning ishtirok etishiga ko‘ra avtomatlashtirishni quyidagilarga ajratish mumkin: avtomatik nazorat, avtomatik rostlash va avtomatik boshqarish.
Avtomatik nazorat - texnologik jarayon haqida operativ ma’lumotlarni avtomatik ravishda qabul qilish va uni qayta ishlash uchun kerakli bo‘lgan sharoitlarni ta’minlaydi.
Avtomatik rostlash - texnologik jarayonlarning tegishli parametrlarini avtomatik rostlovchi asboblar yordamida talab qilingan sathda saqlanishini nazarda tutadi. Bu holda odam faqat avtomatik rostlash tizimining (ART) turi ishlashini nazorat qiladi.
Avtomatik boshqarish - texnologik operatsiyalarni belgilangan muttasilligining avtomatik ravishda bajarilishini va boshqaruv obyektiga nisbatan bo‘ladigan ta’sirlarning muayyan muttasilligini ishlab chiqishdan iborat.
Avtomatlashtirish - texnologik jarayonlarni odam ishtirokisiz boshqaradigan texnik vositalarni joriy etish demakdir. Avtomatlashtirish - ishlab chiqarish jarayonidagi odam ishtirok etmagan sanoatning yangi bosqichi bo‘lib, bunda, texnologik va ishlab chiqarish jarayonlarini boshqarish funksiyasini avtomatik qurilmalar bajaradi.
Boshqarish funksiyalar vazifasi - hisob va uzatish, boshqaruvchi mexanizmga ta’sir ko‘rsatish boshqaruvidan iborat bo‘lib, sifatli mahsulot olinishida berilgan qiymatlarni saqlab turishdan iborat.

BO-boshqarish obyekti, D-Datchik, R-rostlagich , IM-Ijrochi qurilma
Ma’lumki, avtomatlashtirish elementlarini analitik usulda modellashtirishda quyidagi bosqichlar amalga oshiriladi:
1.Olingan obyekt yaxshilab o‘rganiladi;
2.Obyektning kirish va chiqish parametrlari aniqlanadi;
3.Obyekt parametrlaridan boshqaruvchi va boshqariluvchi parametrlar aniqlanadi;
4.Obyektning matematik va kompyuter modellari topiladi;
5.Avtomatlashtirilgan rostlash tizimining kompyuter modeli yaratiladi;
6.Tizim uchun eng optimal sharoit aniqlanadi.
Malakaviy bitiruv ishini bajarishda obyekt sifatida elektroliz vannasiqurilmasi tanlab olindi.