Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

38- расм 
Тариф киритилишининг соҳа 
рақобатбардошлигига вақт давомидаги таъсири
t
t1
t2
t3
Pw
Pd
P
A
Pw
Pd
 
Манба: 
Киреев А. П. Международная экономика. В 2-х ч. - Ч.I. Международная 
микроэкономика: движение товаров и факторов производства. Учебное пособие для 
вузов. - М.: Междунар. отношения, 2002. – с. 225. 
 
Импорт тариф ҳимояси остида янги саноат соҳаси ишлаб чиқаришни 
такомиллаштиради, унинг самарадорлиги ошади, маҳсулотнинг танг нархи 
пасаяди (t
1
,t
2
). А нуқтасида маҳсулотнинг ички нархи P
d
жаҳон нархи P
w 
га 
яқинлашади ва бож тарифи бекор қилинади. Халқаро рақобатга киришгач, 
мамлакат ўз ишлаб чиқариш самарадорлигини оширишни давом этади (t
2
,t
3
), 
ички нарх жаҳон нархи даражасидан пасаяди, ва бу мамлакат учун янги 
соҳаларнинг маҳсулотларини экспорт қилишга имконият яратади. 

---

129 
Ушбу далилнинг камчиликлари: 
1.
Ҳимоя қилувчи тарифни олиб ташлаш учун етарли бўлган янги 
соҳанинг етилган даражасини аниқлаш қийин. Тариф мавжуд бўлишига 
манфаатдор гуруҳлар уни узоқ вақт давомида сақлаб қолишга ҳаракат 
қилишади, шунинг учун киритилган тарифни бекор қилиш қийинлашади 
2.
Жаҳон бозорида рақобатбардош бўлиш учун тариф ҳимояси 
остида маълум бир вақт оралиғи давомида ривожлана оладиган соҳаларни 
аниқлаш жуда ҳам қийин масала. Маълум бир мамлакатлар мисолида 
бажарилган махсус тадқиқотлар ҳимоя қилинган соҳаларда ҳаражатлар 
ҳимоя қилинмаган соҳаларга нисбатан тезроқ тушишини исботламади.
3.
Миллий ишлаб чиқаришни рағбатлантиришнинг бошқа усуллари 
ҳам мавжуд, ва улар қўйилган мақсадларга камроқ ҳаражатлар билан 
эришишга имконият беради (масалан, ички субсидиялар).