Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

 
4.
 
Экспортни ва импортни лицензиялаш. 
Лицензиялаш
– ўрнатилган миқдорда маълум бир вақт оралиғида 
маҳсулотни экспорт ёки импортига давлат органлари томонидан бериладиган 
рухсатномалар орқали давлат томонидан ташқи иқтисодий фаолиятни 
бошқариш.
Лицензиялаш квоталашнинг таркибий қисми бўлиши мумкин ёки 
давлат бошқарувининг мустақил воситаси сифатида қўлланилиши мумкин. 
Биринчи ҳолатда лицензиялаш фақат квота доирасида маҳсулотни олиб 
кириш ёки олиб чиқиш ҳуқуқини тасдиқлайдиган ҳужжат кўринишида 
бўлади, иккинчи ҳолатда эса конкрет шаклларга айланади:

Бир марталик лицензия
– битта ташқи савдо операциясини 
амалга ошириш учун ҳукумат томонидан конкрет фирмага бериладиган бир 
йиллик рухсатнома; 

Генерал лицензия
- операциялар миқдорини чекламайдиган у ёки 
бу маҳсулотни бир йил давомида олиб кириш ёки олиб чиқиш учун 
рухсатнома; 

Глобал лицензия
- миқдорни ёки қийматни чекламайдиган ушбу 
маҳсулотни жаҳоннинг барча мамлакатига маълум бир вақт оралиғида олиб 
кириш ёки олиб чиқиш учун рухсатнома; 

Автоматик лицензия
– экспорт қилувчи ёки импорт қилувчидан 
давлат органи томонидан рад этила олмайдиган
талабнома тушганидан сўнг 
бериладиган рухсатнома. 
Лицензияларни тақсимлаш усуллари: 

Аукцион
– лицензияларни рақобат асосида сотиш. Лицензияларни 
тақсимлашнинг энг самарали усули ҳисобланади ва давлат ғазнасига 

---

141 
маҳсулотга ўрнатилган бождан келиб тушадиган даромадларга тенг фойда 
келтира олади.

Ошкора афзал кўриш тизими 
– лицензияларни ҳукумат 
томонидан маълум бир фирмаларга олдинги даврда уларнинг импорт 
ҳажмига ёки миллий импорт қилувчилар талабининг тузилмасига 
пропорционал тарқатиш.

Танлов асосида лицензияларни тарқатиш 
– экспорт ёки 
импортни энг самарали усул орқали амалга ошириш қобилиятини кўрсатган 
фирмаларга лицензияларни ҳукумат томонидан бериш. Асосан ушбу усул 
эксперт комиссияси тузилишини, конкурсни бир неча турини ўтказиш учун 
баҳолаш мезонларини ишлаб чиқишни талаб қилади, ва бу катта ҳаражатлар 
ва ноҳақликлар билан боғлиқ бўлади.