Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълими вазирлиги



Download 2,83 Mb.
Pdf ko'rish
bet124/150
Sana25.02.2022
Hajmi2,83 Mb.
#271707
1   ...   120   121   122   123   124   125   126   127   ...   150
Bog'liq
53c4fc4b7834b

 
3-МАСАЛА. Бемор аел. 50 ешда, 6 йил давомида егли ва ковурилган овкатларни 
егандан сунг унг ковурга остида огрик хуружидан азоб чекади. Охирги хафтада огриклар 
шиддат билан безовта килган. 3 кундан сунг кузининг склераси ва териси саргайган.
1.Кайси касаллик хакида уйлаш мумкин 
2.Врачгача биринчи ердам курсатиш 
3.Хамшира жараенида тактика 
 
АМАЛИЙ КУНИКМА 
 
Овкат хазм килиш аъзолари касалликларини 
функционал текшириш усуллари 
Ошкозонни ингичка зонд билан текшириш Н.И.Лепорский томонидан кайта ишланган усул 
буйича кенг таркалган. Бунинг устунлиги шундаки, маълум вакт давомида тоза ошкозон 
ширасининг хажми ва секреция холати аникланади. Эрталаб нахорда беморга тишлардан 
киндикгача булган масофада ингичка зонд юборилади. Бу узунлик зонд дистал кисмининг 
ошкозоннинг пастки учинчи кисмига тугри келганини билдиради. Биринчи ун беш дакикада 
нахорги фракция олинади. Кейинги туртта хар 15 дакикада олинадиган порция базал секреция 
хисобланади (базал фракция). Сунгра секрецияни кузгатувчилар (гушт кайнатмаси, карам 
дамламаси ва бошк.) юборилади. 25 дакикадан сунг синов нонуштасининг колдиги олинади. Сунгра 
турт марта хар 15 дакикада ошкозон шираси олинади (кузгатилган фракция). Шу билан бирга, 
парентерал юбориладиган гистаминли субмаксимал ва максимал секреция кузгатувчи тестлар 
мавжуд. Субмаксимал гистамин тести: 0,01мг/кг хисобида 0,1% ли гистамин эритмаси. Базал 
фракция олингандан сунг тери остига гистамин юборилади. Кузгатилган фракцияни дархол 
гистамин юборилгандан сунг олинади. Максимал гистамин тести: 0,04 мг/кг хисобидан булиб, 
париетал хужайраларнинг ишлаб чикариш имкониятини тулик аниклайди. Пентагастрин (бмкг/кг) 
хам гистамин каби кучли секреция кузгатувчилар каторига киради. 
Ошкозоннинг шира ажралиш функцияси эркин, богланган ва умумий кислота курсаткичлари билан 
бахоланади. Ошкозон ширасини текшириш химиявий титрлаш асосида олиб борилади. Умумий 
кислота(эркин ва богланган HCI, органик кислоталар, фосфор нордон тузлари)фенолфталеин индикатори 
оркали текширилади. 
Ошкозон касалликларини аниклашда ошкозон ширасининг ферментатив активлигини 
аниклаш мухим ахамиятга эга. Пепсин концентрацияси базал ва кузгатилган шираларда 
текширилади. 
1 соат давомида (мг/соат) ажралган пепсиннинг абсолют микдорини аниклаш куйидаги 
формула асосида хисобланади: 
Д п = 
Д„ - пепсиннинг дебит соати; 
С - пепсин концентрацияси базал ва кузгатилган 
фракцияларда, мг % хисобида; 
V' — базал ёки кузгатилган ширанинг соатлик хажми. 
Ошкозонннинг муътадил кислота хосил килиш фаолияти НС1 ва водород иони 
дебитйнинг мутлок курсаткичлари билан бахоланади. Бунда нисбий курсаткичлар нормал, 


125
баланд ёки паст булиши мумкин. Мутлок курсаткичлар базал секреция фракциясида паст, 
кузгатилган фракцияда нормал булса, кислота хосил килиш функцияси муътадил 
хисобланади. Водород ионлари ва НС1 дебити курсаткичлари иккала фракцияда хам паст 
булса, кислота хосил килиш функциясининг пасайганлигини билдиради. Иккала фракцияда 
ёки бирида юкоридаги курсаткичларнинг дебити баланд булса, ошкозонни кислота хосил 
килиш функцияси юкори хисобланади. 
Ошкозон яра касаллигида ёки гастродуоденитда ошкозон туби безлари гиперплазияси 
кузатилса, НС1 курсаткичи факат максималда эмас, балки базал фракцияда хам кескин 
кутарилади. Бу холат безлар гиперплазияси билан бир каторда, улар функциясининг 
кучайишидан дарак беради. 
Ошкозон функционал касалликларида ошкозон безларининг гиперреактивлиги базал 
кислотанинг баландлиги, максимал кузгатилган фракциялар нормаллиги билан кечиши 
мумкин. НС1 дебитининг паст курсаткичлари париетал хужайраларнинг нобуд булгани ёки 
функциясининг кескин пасайганидан дарак беради. 
Маълумки, соглом кишиларда базал секрецияларида факат 15% га якин париетал 
хужайралар иштирок этади. Атрофия жараёни ривожланганда бу хужайраларнинг аксарияти 
ошкозон ширасининг нордон реакциясини тутиб туришда хизмат килади. Париетал 
хужайраларнинг нобуд булиши кучайган сайин базал ва максимал кислота ишлаб 
чикаришнинг кескин пасайиши париетал ва асосий хужайраларнинг бутунлай нобуд булиши 
дегани эмас. Ноатрофик гастритларда кислоталар курсаткичининг пасайиши транзитор 
хисобланади ва даволаш натижасида тикланади. 
Ошкозон ширасининг курсаткичлари хар бир субъектда индивидуал ва реактивлиги 
билан фаркланади. Ошкозон шираси ажралишининг турларга фаркланиши конституционал 
ва ошкозон безларининг нейрогуморал бошкарув хусусиятларига асосланган. Муътадил
кузгалувчан, кескин пасаювчан, астеник, инерт турлари мавжуд. Муътадил тури, 
кузгатувчилар юборгунча шира ажралишининг паст курсаткичи, кузгатилган секрециянинг 
биринчи соат охирида максимал кутарилиши, иккинчи соатда секин пасайиши билан 
характерланади. 
Кузгалувчи турида ошкозон безларининг иккала базал ва кузгалувчи фазаларида 
кескин фаоллиги кузатилади. Шу билан бирга, биригнчи ва иккинчи холларда секреция 
нормадан ошмаган булади. Тормозли ёки кескин пасаювчи тури ошкозон ширасининг 
фаоллиги булган холда кислота курсаткичларининг анацид холатига тушиши билан 
фаркланади. 
Астеник турида бошлангич даврда, яъни синама нонушта юборилгандан 30 дакикадан 
сунг шира ажралиши юкори даражада булиб, сунгра кескин пасаяди. 
Инерт тури астеник турининг акси булиб. шира ажралиши секинлик билан кутарилиб, 
синама нонушта юборилгандан 1-1.5 соатдан сунг энг юкори чуккига етади. 
Ошкозон шираси ажралишининг юкори курсаткич-лари 40-60% согломларда учрайди 
ёки бошкача айтганда, секрециянинг х,ар кандай юкори курсаткичи муътадил холат булиб, 
конституционал хусусиятлар ёки бошка омилларга боглик булиши мумкин. 
Ошкозон ширасининг курсаткичларини урганишда ошкозон безлари фаолиятининг ёш 
ва жинсга богликлигини эътиборга олиб, пепсин ва нордон кислота курсаткичларини тана 
вазнига нисбатан хисоблаш лозим. Масалан, ошкозон ширасининг юкори курсаткичи 8-11 
ёшда унинг болалигига нисбатан икки баробар ошади. Ёш каттариши билан шира хажмининг 
ошиши туфайли пепсиннинг мутлок курсаткичи хам ошади. НС1 курсаткичи ва бола тана 
вазни орасида чизикли богликлик мавжуд 

Download 2,83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   120   121   122   123   124   125   126   127   ...   150




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish