Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги

Туғма захм
асосан захм б илан огриётган он ад ан плацента 
орқали ҳомилага туш иш и натижасида ривож ланади. Тугма захм; 
эрт а т угм а захм га
(5 ёш гача); бу ўз ичига кўкрак ёш идаги ва 
эрта ёш да бол ал ар захм ини олади ҳам да 
у кечки ва яширин
тугма захмларга 
аж ратилади.
Эрта тугма захм кўкрак ёш идаги болаларда турлича юзага к е ­
лади, яъни у бир вақгда бир қатор аъзо ва тизим ларга тарқала- 
ди. Захм нинг бу даврдаги белгилари боланинг дастлабки 2 ойли- 
гида аниқланади (Райц, М .М ., 1948, 1959). Ж араён терида, ш ил­
л и к қ о б и қ қаватда, суякпарда, и чки аъзоларда о қ трепонем а- 
ларни ўзида сакпайди ва жуда юқумлидир. Қонда серологик ре­
акция мусбат бўлади. Захм нинг бу даврида пуфакчалар розеол- 
папулёз тош м алар, терида Гохзингер инф и лтрац и яси кабилар 
сонлар орасида, пеш онада, энгак ости ва лаб соҳасига тошади. 
М. М. Райцнинг маълумоти бўйича, Гохзингер инф илтрацияла- 
ри одатда, бола ҳаётининг 8-10 ҳафтасида юзага келади.
Ж араён дастлаб тарқалган ўчокди, кўзга а н и қ таш л ан м ай - 
д и ган эр и тм ал ар ҳосил б ўлиш и б и л ан б ош л ан ад и , кей и н бу 
ж ой л ард а и н ф и л тр ац и ял ар пайдо бўлиб, тер и бўғи н л ари те- 
к и сл ан и б, ю м ш окд и ги н и йўқотади. Л аб қ и зги ш -с а р и қ рангга 
кириб ш иш ади, қал и н л аш ад и , л аб қи зи л ҳо ш и яси торти ш а- 
д и, илм оқда қоти ш ган қатлам ва кўп м иқдорда о қ тр е п о н е ­
малар ан и қлан ад и . Бола йиглаганда, лабларда ю заки оғизга чу- 
қур нисбатан кўндаланг йўналтирилган ёри кд ар пайдо бўлиб, 
қисм ан қон ай д и , кей и н тезда қоплам б илан ёпилади. Д авола- 
маган такдирда ҳам 2-3 ой ўгиб, Гохзингер и н ф илтратлари ту­
ш иб, ўрнига о ги з атроф ида радиал йўналган ч ан д и қ аар (Р о ­
б и н с о н -Ф у р н ье чандиги) ҳосил бўлади. Тугма захмда ретрос­
пектив таш хис учун бу ч андикдар аҳам иятлидир. К ўкрак ё ш и ­
д аги болаларда огиз ш и л л и қ қ о б и қ қаватида захм папулалари 
юзага келиш и мумкин. Б.М . П аш ков (1955 й.) маълумоти бўйича 
бу тугма захм папулаларидир.
Эрта ёш даги тугма захм н и н г кл и н и к белгилари: 1 ёш дан 5 
ёш гача, и кки л ам чи захм ред ц и д и в и га ўхш айди, тош м ал ард а

---

50
Они 
бўш.шт шиллиқ цавати ва лаб кас& ииклари
о қ тр еп о н ем а бўлади, то ш м а л ар н и н г жуда ю қувч ан ли ги , с е ­
рологик р еак ц и я н и н г м усбатлиги, оқи б ати яхш и кеч и ш и б и ­
л ан тавсиф лидир. Бу даврда оғи з ш и л л и қ қ о б и қ қаватида з р и ­
те мал и а н ги н а , п апулалар ай ри м ҳолларда е м и р и л ган ҳолда 
кузатилади. К ўпинча папула б одом часим он безда, тилда, лунж
ва лаб ш и л л и қ қ о б и қ қаватида ж ойлаш ади.