Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкент тиббиёт академияси

Диагностика. Объектив инструментал текширувлврни асосий усуллари - кўкрак қафаси рентгенографияси бўлиб, у учта проекцияда қизилўнгачнинг контрасти билан ўтказилади. ЭКГ, ультратовуш, ультратовушли дуплекс сканерлаш, экокардиография, унинг сезгирлиги ва ўзига хослиги сабабли, юрак ва қон томирларининг нуқсонини аниқлашда тобора муҳим рол ўйнайди; аортография ва ангиокардиография (баъзи ҳолатларда, кўрсатмаларга мувофиқ) оғир бирга келувчи касалликлар учун, шунингдек ноаниқ клиник кўриниш ва дифференциал ташхис қўйиш учун қўлланилади. Сўнгги пайтларда магнит-резонанс томографияси ва компютер томоангиографияси юқори маълумотга эга ва инвазив бўлмаганлиги сабабли тобора муҳим аҳамият касб этмоқда.
КАнинг классик рентгенологик белгилари, масалан, аортанинг "тумшуғи" силлиқлиги, чап қоринчанинг кенгайиши, кўтарилган аортанинг кенгайиши туфайли ўнг томондаги қон томир тўпламининг катталашиши, стенотик кенгайиш соҳасидаги контрастли қизилўнгачнинг оғиши ва ўнг контур бўйлаб "орқага қайтиш" белгилари. ёши каттароқ гуруҳдаги беморларда қовурғаларда узурацияни аниқланиши мухим белгилардан хисобланади.

Расм.33. Кўкрак қафаси рентгенографияси. Қовурғалар узурацияси

ЭКГда чап қоринча гипертрофияси белгилари (55-80% ҳолларда), атриовентрикуляр боғламнинг бир қисмининг блокланиши (37-55% ҳолларда), бирга келган ЮТН ва ўпка гипертензияси бўлган беморларда ўнг қоринча гипертрофияси.

Экокардиография ҳозирги кунда КА ва унга боғлиқ бўлган нуқсонларни, шунингдек юрак-қон томир тизими касалликларини ташхислашда энг муҳим тадқиқот усулларидан биридир. Аортанинг коарктацияси бу жой тепасида фаол пульсация билан бўшлиқ торайишини таъминлайди. Коарктацияни тасдиқловчи билвосита белгилар постстенотик аорта кенгайиши ва чап қоринча миокардининг гипертрофияси бўлиши мумкин. Диагностик аниқлик доимий допплерография ва қон оқимининг ранг-баранг харитаси орқали оширилади, бунда турбулент қон оқими аорта торайган жойда қайд этилади ва торайиш жойига дистал қон оқими камаяди.
Кўпгина омиллар қон оқимининг миқдорига, хусусан, аортанинг кесма соҳасига, торайган сегментнинг узунлигига, коллатералларнинг мавжудлигига ёки катта ОАП мавжудлигига ва юрак чиқиши қийматига таъсир қилади. Бу доимий допплер ультратовушидан фойдаланиб тўғридан-тўғри коарктация минтақасида босим градянини аниқлаш учун асосдир.
Сўнгги пайтларда магнит-резонанс томографияси ва компютер томоангиографияси юқори маълумотга эга ва инвазив бўлмаганлиги сабабли тобора муҳим аҳамият касб этмоқда.

Расм.34. Кўкрак аортаси МСКТА си. АК.

Яқин вақтга қадар аортография маълумотисиз АК билан оғриган беморни операция қилиш имконсиз деб ҳисобланган. Бироқ, инвазив бўлмаган диагностика усулларининг такомиллашиши яқинда юрак томирлари ва қон томирларининг бошқа касалликлари билан биргаликда АКда хам аорта ва артерияларнинг контрастли текшируви фақат шубҳали ҳолатларда қўлланилади.

Селдингерга кўра трансартериал аортография, максимал аорта торайган жойда (сон артериясида пульс сақланган холда) қон босими градиентини мажбурий ўлчаш билан ёки трансвеноз рақамли субтракцион ангиографияси (тўлиқ АК билан) қўлланилади. Баъзи бир муаллифларнинг фикрига кўра, аортография аорта аневризмаси ва калсификацияси, дистал аорта гипоплазияси, ўмров ости артериялари ривожланиш аномалиялари, шунингдек, торакал аортанинг шубҳали сегментал конгенитал гипоплазиясини дифференциал ташҳис қилиш учун мажбурийдир.

Расм.35. Ангиограмма. Типик жойлашган аорта коарктацияси.

Сўнгги пайтларда кўплаб муаллифлар ҳали ҳам ҳар бир АК ҳолатида ангиографияни тавсия этадилар, бу мумкин бўлган транслюминал баллонли ангиопластика учун кўрсатмаларни аниқлашга ёрдам беради.

Баъзи тадқиқотчиларнинг фикрига кўра, юрак бўшлиғини катетеризация қилиш катта туғма ва интервентрикуляр нуқсонли ўпка гипертензияси даражасини аниқлаш учун, мураккаб туғма юрак ва қон томир нуқсонлари бўлган ҳолларда керак.