Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкент тиббиёт академияси

Аортанинг коарктацияси
Аортанинг коарктацияси - бу аортанинг туғма органик торайиши, одатда, истмус ва аорта равоғи соҳасида жойлашади. Аортанинг коарктацияси кўпинча болаликда учрайди, аммо кечроқ ташхис қўйилиши хам мумкин. Беморлар операциясиз 30-33 ёшгача яшайдилар.

Расм.32. АК схематик кўриниши.

Этиологияси. Бугунги кунга келиб, энг мақбул назария бу аорта арклари ривожланиши ва шаклланишининг бузилиши бўлиб, аорта ёйи ва истмуснинг ривожланиши хомила вақтида ҳамда бола туғилгандан кейин ҳам маълум бир вақт ичида содир бўлади. Аорта коарктациясининг частотаси, турли муаллифларнинг фикрига кўра, юракнинг барча туғма нуқсонларининг 6 дан 14,2% гача, шунинг учун аорта ривожланишининг бундай аномалияси ҳақли равишда юрак-қон томир тизимининг туғма нуқсонларидан бири ҳисобланади.
Аортанинг коарктацияси ўта ноқулай табиий кечиш билан тавсифланади. Баъзи муаллифларнинг фикрига кўра, беморларнинг 56 фоизи ҳаётнинг биринчи йилида вафот этади, ва АК нинг бошқа нуқсонлар билан қўшилиши янада оғир прогнозни келтириб чиқаради. Ҳатто изоляция қилинган коарктация бўлса ҳам, ҳаётнинг биринчи йилидаги ўлим 34% га этади.
АК патогенези. Умуман олганда, юқори даражадаги минтақавий артериал гипертензия билан харатерланиб, торайган жойга нисбатан проксимал ва дистал қимларда АҚБ хар хил иккита қон айланиш режими мавжудлиги ва пастки қисмида қон айланишининг пасайиши кузатилади.
Шундай қилиб, АКдаги гемодинамик бузилишлар аорта орқали қон оқимининг механик тўсиқлари, юрак ва қон томирларининг бир вақтда келиб чиқадиган касалликлари, қон томир деворидаги минтақавий барорегуляция дисфункцияси ва гормонал гомеостаз тизимининг дисфункциясидан келиб чиқиши мумкин.
Аорта коарктацияси пайтида қон босимининг кўтарилишининг сабаблари: қон оқимининг механик тўсиқланиши, аорта эгилувчанлиги туфайли компенсацион реакцияларнинг пасайиши, стеноздан пастда қон босимининг пасайиши билан буйрак ишемияси ривожланиши характерли.