Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкент фармацевтика институти

Суд-кимё экспертизаси турлари ва мақсадлари

• Суд-кимё экспертизаси турлари ва мақсадлари
• Кимёгар-эксперт олиб борадиган таҳлил йўллаган ёки йўлланмаган  бўлиши мумкин.  Йўлланган таҳлил суд-тиббиёти ёки суд-тергов ходимлари берган кўргазма асосида бир ёки бирнеча модда учун олиб борилади.  Йўлланмаган ёки умумий  суд-кимёси таҳлили эса соғлиқни сақлаш вазирлигининг қарори асосида, шу қарорга киритилган 67 заҳарли ва кучли таъсир этувчи моддаларга текширилади.

• Суд кимё амалиётида қўлланиладиган реактивлар ва уларга қўйиладиган талаблар
• Таркибида қидирилувчи заҳарли бирикма бўлмаган реактивлар «суд кимё жиҳатидан тоза реактивлар» дейилади. Бироқ бундай реактивлар кимё саноатида кейинги йилларда ишлаб чиқарилмайди. Ҳозирги вақтда сотилаётган реактивлар асосан уч хил бўлиб, улар ёрлиқлари қуйидагича: тоза (т.), таҳлил учун тоза (т.у.т.), кимёвий жиҳатдан тоза (к.ж.т.). Булардан “кимёвий жиҳатдан тоза” реактивлар энг тоза реактив ҳисобланади, лекин барибир улар таркибида ҳам бир оз миқдорда ҳар хил нобоп қўшилмалар бўлади.

Реактивлар тозалигини аниқлаш ва баъзан улар таркибидаги нобоп қўшилмаларнинг ҳалал бериш даражасини билиш мaқсадида асосий таҳлилдан ташқари назорат тажрибаси ҳам олиб борилади. Назорат тажрибаси асосий тажрибадан фақат таҳлилнинг ашёвий далилсиз ўтказилиши билан фарқ қилади. Лекин асосий тажриба қандай муҳитда ва қандай моддалар билан олиб борилаётган бўлса, бу тажриба ҳам ўша моддалар билан бир хил муҳитда ва бир хил миқдорда сарфланади. Бундай тажрибада қидирилган модданинг аниқланмаслиги реактивларнинг шу моддага нисбатан суд кимё жиҳатидан тоза эканлигини кўрсатади.

• Реактивлар тозалигини аниқлаш ва баъзан улар таркибидаги нобоп қўшилмаларнинг ҳалал бериш даражасини билиш мaқсадида асосий таҳлилдан ташқари назорат тажрибаси ҳам олиб борилади. Назорат тажрибаси асосий тажрибадан фақат таҳлилнинг ашёвий далилсиз ўтказилиши билан фарқ қилади. Лекин асосий тажриба қандай муҳитда ва қандай моддалар билан олиб борилаётган бўлса, бу тажриба ҳам ўша моддалар билан бир хил муҳитда ва бир хил миқдорда сарфланади. Бундай тажрибада қидирилган модданинг аниқланмаслиги реактивларнинг шу моддага нисбатан суд кимё жиҳатидан тоза эканлигини кўрсатади.