Ўзбекистон республикаси президенти ҳузуридаги қонунчилик ва ҳУҚУҚий сиёсат институти

72-савол:
Янги таҳрирдаги Конституциямиз 
лойиҳасида фуқаролик жамияти институт
-
ларига оид қандай нормалар киритилмоқда?
Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш. Мирзиёевнинг 
Конституциямиз қабул қилинганининг 29 йиллиги муносабати 
билан йўллаган табригида 
“Асосий қонунимизда фуқаролик 
жамияти институтларининг ўрни ва мақомини конс-
титуциявий жиҳатдан мус таҳ камлаш”
давр талаби экан-
лиги қайд этилган эди. 
Бугунги кунда Ўзбекистонда 
9 мингга
яқин нодавлат ноти-
жорат ташкилотлар, 
9 минг-
дан
ортиқ ўзини ўзи бошқариш 
органлари фаолият юритмоқда. 
Фуқаролик жамияти инсти-
тутлари тушунчаси илмий адабиётларда келтирилган бўлиб, 
лекин норматив-ҳуқуқий ҳужжатларда мазкур институтнинг 
тушунчаси берилмаган, улар фаолиятига оид ҳуқуқий кафолатлар 
белгиланмаган эди. Жаҳон банкининг 
“Фуқаролик жамияти 
ташкилотлари 
билан 
маслаҳатлашув”
кўрсатмасида 
“фуқаролик жамияти институти”
тушунчасини қўллаш 
тавсия қилинган. 
Янги 
таҳрирдаги 
Конституциямиз 
лойиҳасининг 
69-моддасида 
“фуқаролик жамияти институтлари, шу 
жумладан жамоат бирлашмалари ва бошқа нодавлат 
нотижорат ташкилотлари, фуқароларнинг ўзини ўзи 

---

122
бошқариш органлари, оммавий ахборот воситалари 
фуқаролик жамиятининг асосини ташкил этади”,
деган 
норма мустаҳкамланмоқда.
Фуқаролик жамияти институтлари мамлакатда демократия, 
ҳуқуқий давлат ва шахс эркинликларини таъминлашнинг муҳим 
кафолати бўлиб хизмат қилади. Улар жамият аъзоларининг 
фуқаролик фаоллиги, миллий ўз-ўзини англаши, сиёсий мада нияти 
ва юксак маънавиятини юксалтиришга кўмаклашиш, мус тақил 
фикрлаш, ўз салоҳиятини рўёбга чиқариш, ўз келажагини ўз 
хоҳиши билан қуриш истагини шакллантиришга хизмат қилади. 
Табиийки, ушбу институт вакиллари бугунги ва эртанги 
кунимизга ҳар қачонгидан ҳам масъулият билан қарайдиган, 
халқимизнинг орзу-умидларини рўёбга чиқаришда амалий 
ишлари билан ёрдам беришга шай ташкилотлар мажмуаси 
сифатида жамоатчилик назоратини амалга оширишда ишончли 
ҳамкор бўла олади.
Мазкур норманинг Конституцияда белгиланиши фуқаролик 
жамияти институтларининг фаолиятини бевосита тартибга 
солувчи ҳамда уларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларига 
доир қонунчилик ҳужжатларининг тизимлаштиришга хизмат 
қилиб, босқичма босқич давлат функцияларини ушбу 
институтларга бериб бориш орқали уларнинг ижтимоий 
фаоллигини оширишга туртки бўлади.