Ўзбекистон республикаси президенти ҳузуридаги давлат бошқаруви академияси

БАНК КЕНГАШИ ФАОЛИЯТИНИНГ МАҚСАДИ ВА ВАЗИФАЛАРИ
Банк Кенгаши фаолиятининг асосий мақсадлари Банкнинг молиявий барқарорлигини таъминлаш, Банк акциядорларининг ҳуқукларини ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш, Банк ижроия органи (кейинги ўринларда - Бошқарув) - Бошқаруви фаолияти устидан мунтазам равишда назоратни амалга ошириш, Банк ҳакидаги оммавий маълумотларнинг тўлиқлилигини, ишончлилигини ва объективлигини таъминлаш ҳисобланади.
Мақсадларга эришиш учун Банк Кенгаши куйидаги тамойилларга амал қилиши зарур:
- банк фаолияти тўгрисидаги ишончли маълумотларга асосланган ҳолда қарор қабул килиш;
- банк акциядорларининг банк фаолияти бошкарувида иштирок этишларини, дивиденд ва банк тўгрисида маълумот олишларини чегаралаб қўймаслик;
- акциядорлар турли гуруҳларининг манфаатлари ўртасидаги мувозанатга эришиш, Банк Кенгаши томонидан барча акциядорларнинг манфаатларини кўзлаган ҳолда максимал даражада объектив қарор кабул қилиш.
Қўйилган мақсадларни амалга ошириш учун Банк Кенгаши ўз ваколати доирасида куйидаги масалаларни ҳал этади:
- банкнинг стратегик мақсадларини ва ривожланишининг устувор йўналишларини белгилаш;
- банкнинг молиявий ҳўжалик фаолияти устидан самарали назоратни таъминлаш;
- рискларни бошқаришнинг самарали тизимининг шакллантирилиши ва ишлаши устидан назоратни таъминлаш;
- банкда акциядорлар ҳукукларини амалга оширишда бажариладиган таомиллар устидан назорат ўрнатилишини таъминлаш, жумладан, корпоратив низоларнинг олдини олиш ва уларни бартараф этиш;
- банк ижроия органи - банк бошқаруви фаолиятининг самарадорлигини таъминлаш, жумладан, унинг фаолияти устидан назорат ўрнатиш оркали;
- корпоратив қадриятларни тасдиклаш ва уларни бутун банк бўйича тарқатиш;
- банк бўйича жавобгарликлар ва ҳисобдорликларнинг аник белгиланган соҳаларини ўрнатиш ва уларнинг ижросини таъминлаш.
Банк Кенгаши ўз вазифаларини бажариш мақсадида куйидаги мажбуриятларни тегишли равишда ва виждонан амалга ошириши лозим:
- бошқарувни амалга ошириш, ҳамда ташаббускорлик, банкнинг баркарор фаровонлигига эришиш мақсадида фаолиятини йўналтириб, тўғри ва мустакил фикрлаш тамойиллари асосида ҳаракат килиш, шу билан бирга барча ҳолатларда банкнинг манфаатларини кўзлаган ҳолда ҳаракат килиш ва шаффофлик ва ҳисобдорлик тамойилларига риоя қилиш;
- банкнинг самарадорлигини оширишда ўз ҳиссасини қўша оладиган ва карорларни кабул қилишда мустақил бўла оладиган билимдон банк кенгаши аъзоларини тайинлашда бошкарилувчан ва самарали жараённи тегишли равишда таъминлаш;
- банкнинг мақсадларини ва вазифаларини, ҳамда банкнинг доимий фаолиятини ва равнақини таъминлаш мақсадида уларга эришиш стратегиясини белгилаш, шунингдек, банк активларини ва эътиборини ҳимоя қилувчи таомиллар ва амалиётлар устидан назоратнинг амалга оширилишини таъминлаш;
- стратегиялар ва сиёсатларнинг амалга оширилишини мониторинг килиш ва баҳолаш, ҳамда банк бошқаруви - ижроия органи фаолиятининг самарадорлигини баҳолаш ва банк бизнес-режасининг бажарилишини мониторинг килиш;
- банкнинг мансабдор шахслари ва ходимлари томонидан барча тегишли конунчилик талабларига, банк ички меъёрий ҳужжатларига, сиёсатларига, низомларига ва таомилларига, ҳамда банк корпоратив бошқаруви кодекси талабларига риоя қилиниши устидан назоратни таъминлаш;
- банк ва унинг акциядорлари, ҳамда бошқа манфаатдор тарафлар ўртасидаги самарали алокани таъминлаш;
- банк ва унинг акциядорларининг конуний манфаатларига хизмат қилиш, ҳамда улар олдида ўз ҳаракатлари учун тўлиқ равишда ҳисобдор бўлиш;
- ички назорат тизимларининг самарадорлигини таъминлаш, самарали қарорларни кабул килиш, ҳамда ҳисоботларнинг ва молиявий натижаларнинг тўгрилигини юқори даражада сақлаш мақсадида жараёнлар ва таомилларни мунтазам равишда кўриб чикиш;
- банк кенгаши фаолиятининг самарадорлигини умумий тарзда, ҳамда кенгашнинг алоҳида аъзолари, бошқарув раиси (кейинги ўринларда - бошқарув раиси) ва бошқарув аъзолари фаолиятининг самарадорлигини мунтазам равишда баҳолаш;
- банк интеллектуал капиталининг рагбатлантирилишини ва ҳимоя қилинишини, ҳамда Банк раҳбарлари ва ходимларининг етарли даражада таълим олишини таъминлаш;
“Ўзбекистон Республикаси Ташқи иқтисодий фаолият миллий банки” банки томонидан республикамиздаги банк секторини 2019 йилда Ўзбекистон Республикаси Ташқи иқтисодий алоқалар миллий банки олдида Ўзбекистон Республикаси Президенти ва мамлакат ҳукумати томонидан қўйилган кўплаб муҳим вазифалар, шу жумладан Ўзбекистон иқтисодиёти учун йирик ва аҳамиятли объектларни молиялаштириш, янги муҳим тармоқларни яратиш, тубдан янги асосда молиялаштириш - давлат томонидан кўллаб-кувватлаш шаклида. Давлат- хусусий шериклик шартлари асосида амалга ошириладиган кенг истиқболли ва муҳим лойиҳалар. Ўзбекистон Республикаси Президенти ва мамлакат ҳукумати Ўзбекистон Республикаси Миллий банки фаолиятига катта еътибор бермоқда. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 13 ноябрдаги ПҚ-3383-сонли "Ўзбекистон Республикаси Ташки иқтисодий фаолият миллий банкининг фаолиятини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўгърисида" ги карори, умуман олганда, банкни ҳар томонлама ривожлантириш самарадорлигига ижобий таъсир кўрсагди.
Банкнинг Консолидацияланган баланси ҳажми, эквивалентда миллий валютага нисбатан, 2020 йил 1 январ ҳолатига 66,6 трлн. сўмни ташкил етди ва 2019 йил бошига нисбатан 117,9 фоизга ўсди. 2019 йилнинг 12 ойи давомида банк капитали 7,4 трлн. сўмни - 229,9 фоизга ўсиб, 13,1 трлн. сум 2020 йил 1 январдаги ҳолатга кўра банк активлари 66,6 трлн. Сўмни, даромадлари 5,979,0 млрд. сўмни ва соф фойдаси 2020 йил 1 январ ҳолатига 1043,6 млрд. сўмни ёки 537,0 млрд. сўмга ошди ташкил етди. (2018 йил 12 ой давомида 506,6 млрд. сўм) ташкил етди. Банк мижозлари депозитлари ҳажми (талаб килиб олинадиган депозитлар, омонатлар, муддатли омонатлар, мижозларнинг бошқа депозитлари) 2020 йил 1 январ ҳолатига 15,3 трлн. сўмни ташкил этди, бу 2018 йилнинг ҳисобот санасига нисбатан 119,0 фоизга кўпдир. Мижозларнинг маблагларини жалб қилиш учун 31 турдаги муддатли ва омонат депозитлари, шу жумладан юридик шахслар учун ва 10 турдаги омонатлар таклиф этилади. Жисмоний шахслар учун 21 тур. Банк стратегик муҳим мижозларга индивидуал тарифлар таклиф этади. Банк Ўзбекистон Республикаси Марказий банки томонидан капиталнинг етарлилик даражаси, кредитлаш кобилияти, жорий ликвидлик, ликвидлиликни коплаш коеффициенти ва молиялаштиришнинг барқарор даражаси бўйича стандартларга мувофик келади. Ҳисобот санасига кредит портфелининг колдиги 55,0 трлн. сўмни (5,8 млрд. АҚШ долларига тенг) ташкил этди. Йил бошига нисбатан ўсиш 118,0 фоизни ёки 8,4 трлн. мутлақ қийматда. 2019 йил бошидан буён Банк хорижий валютада 2,16 миллиард АҚШ доллари ва миллий валютада 7,8 трлн. сўм (эквиваленти - 0,8 миллиард АҚШ доллари). Кредит портфелида карз маблаглари ҳисобидан берилган кредитлар улуши 68,2 фоизни ташкил етади (шу жумладан, хорижий банклар ҳисобидан - 53,6 фоиз ва Тикланиш ва тараккиёт жамгармаси - 7,4 фоиз). Банкнинг ўз капитали 31,8% ни ташкил этди. Юридик шахсларга берилган кредитлар ҳажми 50,4 трлн. сўм ёки 91,7%, жисмоний шахслар эса 4,5 трлн. сўм ёки 8,3% ташкил етди. Кредитлар асосан саноатнинг турли тармоқларида, хусусан, транспорт ва алока соҳасида - 32%, ёкилги-энергетика мажмуи - 5,2%, металлургияда - 4,1%, енгил саноатда - 7,3. %, кишлок хўжалиги -4.9% ва иктисодиётнинг бошқа тармоқлари. 2019 йил бошидан буён кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни ривожлантириш учун жами 7,6 трлн. Миқдорида кредит маблаглари ажратилди. Бунинг натижасида кўшимча равишда 17,9 мингдан ортиқ иш ўринлари яратилди.
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2017-йил 20- октабрдаги 857-сонли қарорига биноан кам таъминланган 1194 оилани иш билан таъминлаш мақсадида банк томонидан 12,0 миллиард сўм миқдорида имтиёзли кредитлар берилди, шунингдек, тижорат банклари томонидан микрокредитлар бериш тартиби тўгрисидаги низомга мувофик. иш билан таъминлаш тўгрисида (02.22.2018 йилдаги 2975-сонли рўйхат), 4834 жисмоний шахснинг бандлигини таъминлаш учун 54,4 млрд. сўм микдорида кредитлар ажратилди. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 07.06.2018 йилдаги ПҚ-3777-сонли "Ҳар бир оила - тадбиркор” дастурини амалга ошириш тўгрисида”ги карорига биноан 3010 та тадбиркорга лойиҳаларни молиялаштириш учун 591,9 млрд. сўм миқдорида кредитлар берилди.Кредит портфелида қарз маблаглари ҳисобидан берилган кредитлар улуши 68,2 фоизни ташкил этади (шу жумладан, хорижий банклар ҳисобидан - 53,6 фоиз ва Тикланиш ва тараккиёт жамгармаси - 7,4 фоиз). Банкнинг ўз капитали 31,8% ни ташкил етди. Юридик шахсларга берилган кредитлар ҳажми 50,4 трлн. сўм ёки 91,7%), жисмоний шахслар эса 4,5 трлн. сўм ёки 8,3% ташкил этди. Кредитлар асосан саноатнинг турли тармоқларида, хусусан, транспорт ва алоқа соҳасида - 32%, ёқилги-энергетика мажмуи - 5,2%, металлургияда - 4,1%, енгил саноатда - 7,3. %, қишлоқ хўжалиги -4.9% ва иктисодиётнинг бошка тармоқлари. 2019 йил бошидан буён кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни ривожлантириш учун жами 7,6 трлн. миқдорида кредит маблағлари ажратилди. сўмни ташкил этди, бунинг натижасида қўшимча равишда 17,9 мингдан ортиқ иш ўринлари яратилди.
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2018 йил 25 январдаги 53-сонли “Пахта-тўқимачилик ишлаб чикаришни ташкил этишнинг замонавий шаклларини жорий етиш чора-тадбирлари тўгрисида” ва 2018 йил 28-февралдаги 149-сонли “Қишлоқ хўжалигида бозор механизмларини кенг жорий этиш чора-тадбирлари тўғрисида”, пахта хом ашёсини етиштириш, уни чукур қайта ишлаш ва қишлоқ жойларда енгил саноатни янада ривожлантириш мақсадида банк томонидан 15 та корхонага 786,2 миллиард сўмлик кредит ажратилди. Шунингдек, 2019 йилда 228,4 миллиард сўм микдорида кредит пахта йигиш мақсадида пахта-тўқимачилик кластерларига берилди.
2019 йил охирида Ўзмиллийбанк етакчи хорижий банклар ва хорижий давлат молиявий ташкилотлари билан 1 649,83 млн. АҚШ доллари миқдорида кредит линияларини жалб қилиш тўгрисида шартномалар имзолади, шу жумладан:
1. Европа банклари: - Райффайзенбанкдан 300 миллион евро (339 миллион доллар эквиваленти) миқдорида кредит линиясини жалб қилиш бўйича битим;
- АКА Банкдан 100 миллион евро (113 миллион доллар еквиваленти) миқдорида кредит линиясини жалб қилиш бўйича битим;
2. Россия банклари:
- Сбербанк билан 9,13 миллион евро (10,13 миллион доллар эквиваленти) миқдорида кредит шартномаси;
- Промсвязбанк билан савдони молиялаштириш учун 18 миллион евро (20 миллион долларга эквиваленти) миқдорида кредит шартномаси.
- ВТБ Банк билан 50 миллион евро (55,5 миллион доллар эквиваленти) миқдоридаги савдо битимларини молиялаштириш бўйича доиравий битим.
3. Хитой банклари:
- Хитой юани билан 500 миллион (71,2 миллион доллар эквиваленти) миқдорида кредит линиясини жалб килиш учун кредит шартномаси;
- Хитойнинг давлат тараккиёт банки билан Боеинг самолётларини сотиб олиш учун 202 миллион АҚШ доллари микдоридаги кредит шартномаси;
- Хитой Эксимбанки билан 200 миллион долларлик кредит шартномаси
4. Япония банклари:
- СМФГ (Сумитомо Мицуи Финансиал Гроуп) билан 200 миллион доллар миқдоридаги ҳамкорлик шартномаси;