Zbekiston respublikasi oliy va

Jarangli undoshlar: b, d, v, z, j, dj, g‘, g

Jarangsiz undoshlar: p, t, f, s, ch, sh, q, k

Rus tilidan farqli o‘zbek tilidagi undosh tovushlar qattiq va yumshoqligiga ko‘ra ajratilmaydi.

O‘zbek tiliga xos bir qator nutq tovushlari mavjud. H, Q, O‘,G‘.

Ы, Щ, Ц tovushlari esa o‘zbek tilida yo‘q.

Adabiy tilning og‘zaki shakli me’yorlari talaffuz va nutqiy ohangda namoyon bo‘ladi. Uni tilshunoslikning orfoepiya bo‘limi o‘rganadi. Orfoepiya – grekcha – «to‘g‘ri talaffuz» degan ma’noni bildiradi.

Unli tovushlar orfoepiyasi deganda quyidagilar hisobga olinadi.

I unlisi: 1) bir bo‘g‘inli so‘zlarda qisqa va old qator (ingichka) unli tarzida talaffuz qilinadi: til, tish, bir, sir kabi;

2) q, g‘, x undoshlari bilan yondosh qo‘llanganda orqa qator (yo‘g‘on) unli tarzida va biroz cho‘ziq aytiladi: qish, g‘isht. y, ng, h undoshlaridan keyin biroz cho‘ziq talaffuz etiladi: kiy, ming, hid, his, hind.

3)ko‘p bo‘g‘inli so‘zlarning urg‘usiz bo‘g‘inida kuchsiz va qisqa (bilan, biroq, sira kabi), urg‘uli bo‘g‘inida esa kuchli va cho‘ziq talaffuz etiladi (nozik, alik).