‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. Q. Pardayev, B. A. Xasanov, B. Yu. Maxsudov, D

va odam larai m a’lum manzilga yetkazishdir. Aynan shu holatni
ta’m iniaydigan barcha funksiyalar asosiy funksiyalardir.
Lekin, u qulay, chiroyli va xavfsiz kabi holatlarga ham javob
berishi lozim . Uning bu jihati yordamchi funksiyalardan tashkil
topadi.
Yordam chi funksiyalar deganda o ‘rganilayotgan obyektning
b o s h f u n k s iy a s in i bajarish u ch u n zarur b o 'lg a n aso siy
funksiyalaming harakatini ta’miniaydigan fiinksiyalar tushuniladi.
Bulaiga m iso l qilib yengil avtomobil salonining kengligi, o ‘tirgi-
chining yum shoq matolardan qilinishi, chiroyli materiallardan
foydalanib turh bezaklar beiganligi, salonga radio magnitofon
kabi qulaylik tug‘diradigan asboblar bilan jihozlanishi kabilarni
m isol qilib keltirish mumkin. Bularning hammasi yordamchi
funksiyalarga kiradi.
Y ordam chi funksiyalar ham faoliyat, harakat funksiyalari
singari ichkiobyekt va tashqiobyekt funksiyalariga bo'linadi.
78

---

Ushbu funksiyalar obyektning to‘laqonli vazifasining bajarilishini
ta’minlaydi.
Juda ko‘ p funksiyalar asosiy funksiyalami bir biri bilan
bog‘lovchi yoki asosiy funksiyalar bilan yordam chi funk-
siyalarning hamkorlikdagi harakatini ta’minlovchi ham bo‘lishi
mumkin. Bunday bilvosita funksiyalar yordamchi funksiyalarga
kiradi.
Biroq, juda ko‘p bajarilayotgan funksiyalar obyektning sifatiga
ham, ishlatilishiga ham, ko‘rinishiga ham ta ’sir qilmasligi
mumkin.
Ularni ishlatmasa ham obyekt o ‘zining asosiy funksiyasini
bemalol bajaradigan b o ‘lsa, bunday funksiyalar keraksiz
funksiyalarga kiradi.
Bulardan voz kechish obyektning narxini arzonlashtirish bilan