‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. Q. Pardayev, B. A. Xasanov, B. Yu. Maxsudov, D

8. Функционально стоимостной анализ издержек производства.
Под ред. Б.И.Майданчика. -М.: Финансы и статистика, 1985.
74

---

7-bob. FUNKSIONAL QIYMAT TAHLILIDA MASALANING
MOHIYATIN1 0 ‘RGANISH BOSQICHI
7.1. 0 ‘rganilayotgan obyektda mavjud funksiyalarni
aoiqlash, tasniflash va tavsiflash
Birorta predmet yoki faoliyat tashqaridan qaraganda go‘yo
yaxlit bir umumiy birlikni tashkil qiladi. Agar ulaming mohiyatiga
e’tibor berilsa, ular funksiyalar tizimidan iborat ekanligi ma’lum
bo‘ladi. Masalan, do‘ppini olaylik. U materialni tanlash, bichish,
ipni tanlash, kashtasini tikish, ulami biriktirib tikish, yelimlab
qotirish, saqlash, tashish, sotish kabi funksiyalar majmuasidan
iborat. Agar do‘ppini arzon va sifatli qilish istagida bo‘lgan odam
uni tikishda FQTdan foydalansa ancha tejamkorlikka erishishi
mumkin.
Funksiyalarni aniqlashda o ‘rganilayotgan obyektga qo‘yilgan
maqsadga qarab funksiyalar aniqlanadi.
Masalan, birorta obyektning faqat sifatini oshirish maqsad
qilib q o ‘yilsa, asosan, shu obyektning sifatini belgilovchi
funksiyalarni oladi. Agarda sh u obyektning narxini pasaytirish
kerak b o‘lsa, u holda uning narxi bilan bog‘liq funksiyalar
o ‘rganiladi. Xullas, FQTni qaysi maqsadda amalga oshirilayotgan
b o ‘lsa funksiyalarni tanlashda, aynan shu maqsaddan kelib
chiqiladi.
FQTni inson faoüyatining barcha jabhalarida qo‘llash mum-
kin. Uni hatto, oilaviy kundalik faoliyatda ham qo‘llasa bo'ladi.
Oilada tejamkorlikka erishish, qaysi xarajatlar bosh yoki asosiy,
qaysilari hozircha keraksiz yoki zararli, qaysilari yordamchi va
hokazo.