‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. Q. Pardayev, B. A. Xasanov, B. Yu. Maxsudov, D

15.3-jadval
FQT o‘tkazadigan tadqiqot ishchi gurahi a’zolariga tanlab
olinadigan kadrlarga qo‘yiladigan talablar, mezonlar
va ularning sifat ko‘rsatkichlari
№
Kadrkuming sifat
ko‘rsatkichlarining
taxminiy ro‘yxati
0 ‘ziiiing
bahosi
Etalon
bahosi
Ekspert
bahosi
I
Kadrning nazariy va tadqiqotchilik sifati (N)
1.1. Odatdagi narsalarga
noan’anaviy tarzda
yondoshabilish qobiliyati
3
4,82
4,6
1.2. Yangi g‘oyalarni kiritish
qobiliyati
4
4,75
4,8
1.3. Ijodiy fantaziyaga egaligi
3
4,69
5,0
1.4. Masalalami hal qilishga
kompleks yondoshish
qobiliyati
3
4,67
4,8
1.5. Yangi g‘oyalami qabul
qilish va rivojlantirish
qobiliyati
3
4,64
5,0
1.6. Zudlikbilan tafakkur
qilish qobiliyati
3
4,60
4,8
1.7. Tanqidiy qaray olish
qobiliyati
3
4,55
4,0
1.8. Ilmiy-texniksezgirligi
(intuisiyasi)
3
4,50
4,0
1.9. Ilg‘ab olishliligi
3
4,46
4,0
0 ‘rtacha bail
3,1
4,61
II
Kadrning tashklliy va ishchanlik sifati (I)
2.1. Muammoni ko‘rabilish
qobiliyati
4
4,57
4,50
185

---

15.3-jadxalning davomi
2.2 Bir ishdan ikkinchisiga
zudlikbilan moslashish
qobiliyati
4
4,46
4,00
2.3. Maqsadga erishishda
qat’iyatlilik
3
4,33
4,00
2.4. Korxona faoliyati va uning
asosiy vazifalari xususida
axborotlarga ega bo‘lislilik
4
4,18
4,5
2.5. Nutqining tushunarliligi va
mantiqiyligi
4
4,04
3,0
2.6. Texnikvazifalarni tushuntira
bilish qobiliyati
4
4,00
4,0
0 ‘rtacha ball
3,83
4,26
4,00
in
Kadrlarnbig ijtimoiy-axloqiy sifatlari (A)
3.1. Ilmiy halollik
4
4,83
4,0
3.2. Boshqalarga hurmat
4
4,63
3,0
3.3. Tanqidni qabul qilish
qobiliyati
4
4,62
2,0
3.4. Boshqalar g£oyasiga
chidamliligi
4
4,58
2,0
3.5. Faollik
4
4,46
4,0
3.6. 0 ‘ziga tanqidiy qarash
qobiliyati
4
4,41
3,0
3.7. Prinsiplilik
4
4,25
3,0
3.8. 0 ‘zini tutabilishlik, bosiqlik
4
4,16
3,0
3.9. Tarbiyalanganlik darajasi va
odobi
4
4,08
3,0
3.10. Kirishuvchanlik qobiliyati
4
4,08
3,0
0 ‘rtacha ball
4,03
4,39
3,0
186

---

Manba.
Справочник по функционально-стоимостному 
анализу. Под ред.М.Г.Карпунина, Б.И.Майданчика. —М.: 
Финансы и статистика, 1988.
Ushbu jadval m a’lum otlaridan ko‘rinib turibdiki, FQT 
o‘tkazadigan tadqiqot ishchi guruhi a’zolariga tanlab olinadigan 
kadrlarga q o ‘yiladigan talablar, mezonlar va ularning sifat 
ko‘rsatkichlari ham ancha jiddiy mezonlarni o‘z ichiga oladi.
Shuni ta’kidlash joizki, ushbu misolimizda kadrning nazariy 
va tadqiqotchilik sifati b o ‘yicha kadrning o‘ziga o ‘zi qo‘ygan 
bahosi o‘xtacha 3,1 balni tashkil qiladi, ekspertlar bahosi esa 
4,55 balni. Demak, bu k o ‘rsatkichlar bo‘yicha mazkur kadrni 
ijobiy baholash mumkin. Kadrning tashkiliy va ishchanlik sifati 
ham o‘zining o ‘ziga qo'ygan bahosidan ekspertlar qo‘ygan bahosi 
yuqori. Mos ravishda, 3,83 va 4,0 balni tashkil qiladi. Ammo 
kadrlaming ijtimoiy-axloqiy sifatlari bo‘yicha mazkur xodimni 
ushbu guruhga qabul qilib bo‘lmaydi, chunki u o‘zini o‘zi 4,0 
ball bilan baholagan bir paytda ekspertlarning o‘rtacha bahosi
3.0 ballni tashkil qiladi. Ayniqsa, tanqidni qabul qilish qobiliyatini 
u o‘zicha 4 ball bilan baholagan. Biroq, ekspertlar bahosi atigi
2.0 balni tashkil qiladi. Shuningdek, boshqalar g‘oyasiga 
chidam liligini ham o‘z i 4,0 ball bilan baholagan, ammo 
ekspertlarning bahosi bunda ham juda past, ya’ni 2,0 balni tashkil 
qilgan. FQTda ishtirok etadigan xodimlar uchun bu ikki sifat 
ham muhim. Shu tufayli uni mazkur guruhga qo'shish maqsadga 
muvofiq emas.
Mazkur misolda kadr o'zining nazariy va tadqiqotchilik sifatiga 
past baho q o ‘ygan. Bu holatni, boshqa guruhlar bo‘yicha tahlil 
qilib ko‘satkichlarni solishtirganda, uni kamtarligiga yo'yib 
bo‘lmaydi. Bu mazkur kadrning o'ziga ishonchsizligidan dalolat 
beradi. Demak, uning bu jihati ham uni mazkur guruhga olishni 
maqsadga muvofiq emas, deb topish uchun asos bo'ladi.
Kadrlaming bir-biriga bo‘lgan munosabatini aniqlash uchun 
ham matritsa tuzish mumkin. Ushbu matritsa orqali kimlaming 
kimlar bilan ishlash yoki ishlamasligini bilib olish mumkin bo‘ladi.
1 8 7

---

Buning uchun, masalan, 10 nafar xodim olinadi va ulardan 
kimlar bilan ishlashi so‘raladi. U kimlar bilan ishlashni xohlasa 
uning oldiga «Q» belgisini qo'yib chiqadi, agar xohlamasa «O» 
belgisini qo‘yadi. U holda matritsaning ko'rinishi quyidagicha 
bo'ladi (15.4-jadval).
Ushbu jadval ma’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki, yuqoridagi 
ustunlarda xodimlaming kimlar bilan ishlay olishi ko‘rsatilgan. 
Jadvalning chap tarafida xodimlar ro'yxati keltirilgan. Ulaming 
t o ‘g‘risida u bilan kim ishlay olishi ifoda etilgan. Masalan, 2-x 
katakdagi xodim shu 9 nafar kishidan faqat 5 nafari bilan ishlay 
olishini ko‘rsatgan.
15.4-jadvaî