Ózbekiston respublikasi oliy va órta maxsus ta`lim vazirligi berdaq nomidagi qoraqalpoq davlat universiteti

Óquv fanini óqitish bóyicha metodik kórsatmalar.

“Ólchash vositalarini qiyoslash va kalibrlash” fani asosiy ixtisoslik fani hisoblanib,8-semestrda óqitiladi. Dasturni amalga oshirish óquv rejasida rejalashtirilgan matematik va tabiiy-ilmiy (oliy matematika, fizika, kimyo, nazariy mexanika, informatika va axborot texnologiyalari), umumkasbiy (ólchash, sinash va nazorat qilish usullari va vositalari, metrologiya asoslari) va ixtisoslik (ólchash qurilmalari elementlari, mahsulot sifati nazorati va sinov qurilmalari) fanlaridan yetarli bilim va kónikmalarga ega bólishi talab qilinadi.
Ishlab chiqarish korxonalarida, maishiy xizmat hamda ólchash vositalaridan foydalanuvchi boshqa tashkilotlarda ólchov va ólchash vositalarining ishga yaroqliligi, ulardan olingan natijalarga ishonch hosil qilish, yagona ólchash birliligini amalga oshirishda ólchash vositalarini qiyoslash va kalibrlash ishlab chiqarishning va korxona faoliyati tizimining ajralmas bóg’inidir.
2-Ma’ruza mashg’ulotlari.
1-jadval

№	Ma’ruza mavzulari	Dars soatlari hajmi
8-semestr
1	Fanga kirish, ólchash vositalarini qiyoslash va kalibrlashning umumiy masalalarini órganish	2
2	Ólchash vositalarini qiyoslash va kalibrlashning umumiy masalalari: qiyoslash usullari va vositalari	2
3	Raqamli ólcash vositalarini qiyoslashning óziga xos xususiyatlari, qiyoslash ishlarini avtomatlashtirish masalalari va bólinmalarda qiyoslashni samarali tashkil qilish, amaliy faoliyatda ólchash vositalarini kalibrlash	2
4	Ólchash usullari vositalarini tóg’ri tanlash va ulardan foydalana olish, qiyoslashlararo intervalni asoslash va natijalarni rasmiylashtirish	2
5	Metrologik xizmatda qiyoslash va kalibrlash ishlarini tutgan órni	2
6	Qiyoslash sifatini va kalibrlash ishlarini unumdorligini oshirish. Qiyoslash va kalibrlashning umumiy masalalari	2
7	Ólchash vositalari metrologik kórsatkichlari natijalariga ta’sir etuvchi omillar	2
8	Qiyoslash turlari. Ólchov, ólchash vositalarini yaroqliligini aniqlash	2
9	Qiyoslanayotgan ólchash vositalari uchun me’yoriy xujjatlari va ularni aniqlash tartibi. Óchash vositalarini qiyoslash natijalarini qayta ishlashda hisoblash texnikasini qóllash	2
10	Elektr ólchash vositalarini qiyoslash usullari. Ózgarmas tok ampermetri va voltmetrini qiyoslash. Ózgaruvchan tok ampermetrini va voltmetrini qiyoslash	2
11	Temperaturani qiyoslash sxemasi. Termometrlarni qiyoslash va kalibrlash. Termoelektrik termometrlarni qiyoslash. Qarshilik termometrlarini qiyoslash. Millivoltmetr va lagometrlarni qiyoslash. Potenciyometrlarni qiyoslash. Kópriklarni qiyoslash	2
12	Uzunlik ólchash asboblarini qiyoslash. Kalibrlar	2
13	Fizik-kimyoviy asboblarni qiyoslash	2
14	Ólchash ózgartkichlarini qiyoslash usullari va vositalari. Ólchash ózgartkichlarini qiyoslashda me’yoriy hujjatlarni aniqlashda EHM ni qóllash	2
15	Raqamli ólchash vositalarini qiyoslash. Qiyoslash xususiyatlari	2
16	Qiyoslash ishlarini avtomatlashtirish. EHM ni qóllash	2
17	Qiyoslash ishlarida ishlovchilarning soni va kvalifikaciyasi	2
18	Qiyoslash me’yorlash. Me’yoriy hujjatlarni róyxatdan ótkazish	2