Zbekiston respublikasi oliy va o‘rta

erkinlik darajalari soni deyiladi.
B. Sistemaning termodinamik xossasini aniqlash uchun zarur bo’lgan omillarning eng kichik soni – erkinlik darajalari soni deyiladi.
V. Moddaning termodinamik xossasini aniqlash uchun zarur bo’lgan omillarning eng kichik soni – erkinlik darajalari soni deyiladi.
G. Elementning termodinamik xossasini aniqlash uchun zarur bo’lgan omillarning eng kichik soni – erkinlik darajalari soni deyiladi.
6.Fazalar qoidasi.
A. Muvozanatda turgan geterogen sistemani xarakterlovchi ikki kattalik: fazalar soni F, komponentlar soni K ni, bir-biri bilan bog’laydi.
B. Muvozanatda turgan geterogen sistemani xarakterlovchi uch kattalik: fazalar soni F, komponentlar soni K, erkinlik darajalar soni F ni bir-biri bilan bog’laydi.
V. Muvozanatda turgan geterogen sistemani xarakterlovchi ikki kattalik: fazalar soni F, erkinlik darajalar soni F ni bir-biri bilan bog’laydi.
G. Muvozanatda turgan geterogen sistemani xarakterlovchi ikki kattalik: komponentlar soni K, erkinlik darajalar soni F ni bir-biri bilan bog’laydi
7. Izolyatsiyalangan sistema nima?
A. Agarda sistema boshqa sistema bilan energiya ham, modda ham almashmasa.
B. Agarda faqat energiya almashsa.
V. Sistemada boshqa sistema (tashqi muhit) bilan energiya va modda almashsa.
G. Agarda faqat massa almashsa.
8. Yopiq sistema degani nima?
A. Agarda faqat energiya almashsa.
B. Sistemada boshqa sistema (tashqi muhit) bilan energiya va modda almashsa.
V. Agarda sistema boshqa sistema bilan energiya ham, modda ham almashmasa.
G. Agarda faqat massa almashsa.
9. Ochiq sistema degani nima?
A. Agarda sistema boshqa sistema bilan energiya ham, modda ham almashmasa.
B. Agarda faqat massa almashsa.
V. Sistemada boshqa sistema (tashqi muhit) bilan energiya va modda almashsa.
G. Agarda faqat energiya almashsa.
10. Uzaro almashinuvchi sistemani ko’rsatign.
A. H₂O-NaCl-Na₂SO₄
B. NaNO₃
V. KCl+Na₂SO₄
G. Na₂O-Na₂SiF₆
11. Turt komponentli sistema kelnirilgan javobni ko’rsatign.
A. NaCl+KCl+MgCl₂+H₂O
B. H₂O-NaCl-Na₂SO₄
V. NaNO₃
G. Na₂O-Na₂SiF₆
12. Uch komponentli sistemalarga misollar keltiring.
A. NaCl+KCl+MgCl₂+H₂O
B. NaCl+KCl+ H₂O
V. Na₂O-Na₂SiF₆
G. NaNO₃
13. Bir komponentli sistemalarga misollar keltiring.
A. NaNO₃
B. H₂O-NaCl-Na₂SO₄
V. NaCl+KCl+MgCl₂+H₂O
G. Na₂O-Na₂SiF₆
14. Ikki komponentli sistemalarga misollar keltiring.
A. NaCl+ H₂O, KCl+ H₂O, MgCl₂+H₂O
B. Na₂O-Na₂SiF₆
V. NaNO₃
G. H₂O-NaCl-Na₂SO₄
15. ..................... о‘zaro ta’sir etish imkoniyatiga ega bо‘lgan modda (yoki jism)lar majmuasi.
A. Sistema.
B. Sistema xolati.
V. Faza.
G. Sistemaning tarkibi.
16. ..................tarkibi va xossalari bir xil bо‘lgan sistemaning gomogen qismi.
A. Faza.
B. Sistema xolati.
V. Sistema.
G. Sistemaning tarkibi.
17. ............komponentlar soni, termodinamik xossalari esa – erkinlik darajalari soni bilan xarakterlanadi.
A. Faza.
B. Sistemaning tarkibi.
V. Sistema xolati.
G. Sistema.
18. Sistemaning termodinamik xossasi ...... bilan xarakterlanadi.
A. harorat(T), hajm(V),bosim(R), konsentratsiya (S).
B. harorat(T), bosim(R), konsentratsiya (S).
V. harorat(T), hajm (V), konsentratsiya (S).
G. harorat(T), hajm (V),bosim(R).
19. Sistemaning termodinamik xossasini aniqlash uchun zarur bо‘lgan omillarning eng kichik soni ……………………….deyiladi.
A. Erkinlik soni.
B. Fazalar qoidasi.
V. Erkinlik darajalari soni.
G. Faza.
20. ..............muvozanatda turgan sistemani fazalar sonini о‘zgartirmasdan turib, ma’lum chegarada о‘zgartirilishi mumkin bо‘lgan mustaqil omillar sonidir (T-temperatura, R-bosim va komponentlar, konsentratsiyasi).
A. Erkinlik soni.
B. Erkinlik darajasi soni.
V. Faza.
G. Fazalar qoidasi.
21. ........... muvozanatda turgan geterogen sistemani xarakterlovchi uch kattalik: fazalar soni, komponentlar soni, erkinlik darajalar sonini bir-biri bilan bog‘laydi.
A. Fazalar qoidasi.
B. Erkinlik darajasi soni.
V. Erkinlik soni.
G. Faza.
22. .................moddalarning miqdoriga bog‘liq bо‘lgan xossalar.
A. Ekstensiv xossalar.
B. Intensiv xossalar.
V. Solishtirma xajm.
G. Konsentratsiya.
23. ................moddalarning miqdoriga bog‘liq bо‘lmagan xossalar; harorat,solishtirma xajm, konsentratsiya va boshqalar.
A. Ekstensiv xossalar.
B. Intensiv xossalar.
V. Solishtirma xajm.
G. Konsentratsiya.
24. Sistemalarni fizik-kimyoviy taxlili nimani о‘rganishga asoslangan.
A. Suyuqlanish, eruvchanlik.
B. Suyuqlanish, eruvchanlik va mikrotuzilishlar.
V. Eruvchanlik va mikrotuzilishlarni.
G. Eruvchanlik
25. Agarda sistemada yuqori bо‘lmagan haroratlarda, suyuq faza bо‘lsa, bunday fazoviy diagramma .........deyiladi.
A. Eruvchanlik diagrammasi
B. Suyuqlanish diagrammasi.
V. Suyuqlanish.
G. Eruvchanlik.
26. Gomogen sistema necha jinsli bо‘ladi?
A. Ikki jinsli.
B. Bir jinsli.
V. Uch jinsli.
G. Kо‘p jinsli.
27. Geterogen sistema necha jinsli bо‘ladi?
A. Kо‘p jinsli.
B. Ikki jinsli.
V. Bir jinsli.
G. Uch jinsli.
28. Politermik diagrammalar qanday sistemada ifodalanadi.
A. Tuz sistemasida ifodalanadi.
B. Suv-tuz sistemasida ifodalanadi.
V. Suv sistemasida ifodalanadi.
G. Suv kislota va tuz sistemasida ifodalanadi.
29. Diagrammada sistemaning harorati va tarkibini kо‘rsatgan nuqta .............deyiladi.
A. Figurativ nuqta
B. Suyuqlanish harorati
V. Muzlash harorati
G. Kristallanish
30. Solidus ........... deganidir.
A. Qattiqlik.
B. Suyuqlik.
V. Erish.
G. Yumshoqlik
31. Likvidus......... deganidir
A. Qattiqlik.
B. Suyuqlik.
V. Erish.
G. Yumshoqlik
32. Sistemada boradigan erish va kristallanish jarayonida muvozanatdagi suyuq va qattiq faza tarkibi bir hil bо‘lsa ................. deyiladi.
A. Kongruent fazalar jarayoni.
B. Distektik nuqta.
V. Faza.
G. Inkongruent jarayon
33. Kongruent......... deganidir.
A. Mos keluvchi.
B. Mos kelmaydi.
V. Eriydi.
G. Erimaydi.
34. Eruvchanlik egri chizig‘ida, muayyan bir haroratda muvozanatdagi suyuq faza va kimyoviy birikma kristallari tarkibiga tо‘g‘ri kelgan maksimum............deyiladi
A. Distektik nuqta.
B. Kongruent fazalar jarayoni
V. Faza
G. Inkongruent jarayon
35. 1000 mol suvdagi ma’lum sondagi tuz mollarini biriktirgan eritma miqdori .......................deb ataladi.
A. Normal birlik.
B. Molyar birlik.
V. Foizli birlik
G. Molyal birlik
36. Inversiya nuqtasi necha komponentli sistemalarda mavjud?
A. To’rt komponentli.
B. Ikki komponentli.
V. Uch komponentli.
G. Bir komponentli.
37. Tо‘rt komponentli sistemadagi maydonlar chegarasi о‘zgaradimi?
A. О‘zgarmaydi.
B. О‘zgaradi.
V. Ikkita tuzda о‘zgaradi.
G. Bitta tuzda о‘zgaradi.
38. Umumiy ionga ega bо‘lmagan ikki tuz va suvli sistemalarda muvozanat nechta komponent о‘rtasida о‘rnatiladi?
A. Uch komponentli.
B. Bir komponentli.
V. Tо‘rt komponentli.
G. Ikki komponentli.
39. Bir xil ionga ega bо‘lgan ikki tuz va suvli sistemalarda muvozanat nechta komponent о‘rtasida о‘rnatiladi?
A. Bir komponentli.
B. Uch komponentli.
V. Tо‘rt komponentli.
G. Ikki komponentli.
40. Umumiy ionga ega bо‘lgan uchta tuz va suvli sistemalarda muvozanat nechta komponent о‘rtasida о‘rnatiladi?
A. Bir komponentli.
B. Tо‘rt komponentli.
V. Uch komponentli.
G. Ikki komponentli.
41. Eritma tarkibida kationlar magniy va kaliydan iborat bо‘lsa, anionlar xlorid bо‘lsa necha komponentli sistema hisoblanadi.
A. Bir komponentli.
B. Tо‘rt komponentli.
V. Uch komponentli.
G. Ikki komponentli.
42. Eritma tarkibida kationlar kalsiy va kaliydan iborat bо‘lsa, anionlar xlorid bо‘lsa necha komponentli sistema hisoblanadi
A. Bir komponentli.
B. Uch komponentli.
V. Tо‘rt komponentli.
G. Ikki komponentli.
43. Eritma tarkibida kationlar natriy va kaliydan iborat bо‘lsa, anionlar xlorid bо‘lsa necha komponentli sistema hisoblanadi
A. Uch komponentli.
B. Bir komponentli.
V. Tо‘rt komponentli.
G. Ikki komponentli.
44. Eritma tarkibida kationlar kaliydan iborat bо‘lsa, anionlar xlorid va sulfat bо‘lsa necha komponentli sistema hisoblanadi
A. Uch komponentli.
B. Bir komponentli.
V. Tо‘rt komponentli.
G. Ikki komponentli.
45. Eritma tarkibida kationlar kalsiy iborat bо‘lsa, anionlar xlorid bо‘lsa necha komponentli sistema hisoblanadi
A. Bir komponentli.
B. Uch komponentli.
V. Tо‘rt komponentli.
G. Ikki komponentli.
46. Eritma tarkibida kationlar natriydan iborat bо‘lsa, anionlar xlorid bо‘lsa necha komponentli sistema hisoblanadi
A. Uch komponentli.
B. Bir komponentli.
V. Tо‘rt komponentli.
G. Ikki komponentli.
47. Eritma tarkibida kationlar kaliydan iborat bо‘lsa, anionlar xlorid bо‘lsa necha komponentli sistema hisoblanadi
A. Ikki komponentli.
B. Bir komponentli.
V. Tо‘rt komponentli.
G. Uch komponentli.
48. Eritma tarkibida kationlar natriydan iborat bо‘lsa, anionlar sulfat bо‘lsa necha komponentli sistema hisoblanadi
A. Bir komponentli.
B. Ikki komponentli.
V. Tо‘rt komponentli.
G. Uch komponentli.
49. Eritma tarkibida kationlar natriydan iborat bо‘lsa, anionlar xlorid, sulfat va yodid bо‘lsa necha komponentli sistema hisoblanadi
A. Bir komponentli.
B. Ikki komponentli.
V. Tо‘rt komponentli.
G. Uch komponentli.
50. Eritma tarkibida kationlar kaliydan iborat bо‘lsa, anionlar xlorid, sulfat va yodid bо‘lsa necha komponentli sistema hisoblanadi
A. Tо‘rt komponentli.
B. Ikki komponentli.
V. Bir komponentli.
G. Uch komponentli.
51. Eritma tarkibida kationlar natriy va kaliydan iborat bо‘lsa, anionlar xlorid va nitrat bо‘lsa necha komponentli sistema hisoblanadi
A. Tо‘rt komponentli.
B. Ikki komponentli.
V. Bir komponentli.
G. Uch komponentli.
52. Eritma tarkibida kationlar natriy va kaliydan iborat bо‘lsa, anionlar nitrat bо‘lsa necha komponentli sistema hisoblanadi
A. Bir komponentli.
B. Ikki komponentli.
V. Tо‘rt komponentli.
G. Uch komponentli.
53. Eritma tarkibida kationlar kaliydan iborat bо‘lsa, anionlar nitrat bо‘lsa necha komponentli sistema hisoblanadi
A. Bir komponentli.
B. Ikki komponentli.
V. Tо‘rt komponentli.
G. Uch komponentli.
54. Qо‘shaloq tuz necha komponentli sistema hisoblanadi
A. Bir komponentli.
B. Ikki komponentli.
V. Tо‘rt komponentli.
G. Uch komponentli.
55. Qо‘shaloq tuz suvda eriganda necha komponentli sistema hisoblanadi
A. Bir komponentli.
B. Ikki komponentli.
V. Tо‘rt komponentli.
G. Uch komponentli.
56. Silvinit minerali suvda eriganda necha komponentli sistema hisoblanadi
A. Bir komponentli.
B. Ikki komponentli.
V. Tо‘rt komponentli.
G. Uch komponentli.
57. 3K₂SO₄ ∙ Na₂SO₄ – glazerit minerali suvda eriganda necha komponentli sistema hisoblanadi?
A. Uch komponentli.
B. Ikki komponentli.
V. Tо‘rt komponentli.
G. Bir komponentli.
58. K₂SO₄ ∙ MgSO₄ ∙ 4H₂O – leonit minerali suvda eriganda necha komponentli sistema hisoblanadi
A. Uch komponentli.
B. Ikki komponentli.
V. Tо‘rt komponentli.
G. Bir komponentli.
59. K₂SO₄ ∙ MgSO₄ ∙ 6H₂O – shenit minerali suvda eriganda necha komponentli sistema hisoblanadi
A. Uch komponentli.
B. Ikki komponentli.
V. Tо‘rt komponentli.
G. Bir komponentli.
60. K₂SO₄ ∙ 2MgSO₄ – langbeynit minerali suvda eriganda necha komponentli sistema hisoblanadi
A. Uch komponentli.
B. Ikki komponentli.
V. Tо‘rt komponentli.
G. Bir komponentli.
61. K₂SO₄ ∙ MgSO₄ ∙ 2CaSO₄ ∙ 2H₂O – poligalit minerali suvda eriganda necha komponentli sistema hisoblanadi
A. Uch komponentli.
B. Ikki komponentli.
V. Tо‘rt komponentli.
G. Bir komponentli.
62. Suv va umumiy ionga ega bо‘lmagan ikki tuzdan iborat sistema ham tо‘rt komponentli bо‘lib, bunday sistema ………deyiladi.
A. О‘zaro almashinuvchi sistema.
B. Sistema.
V. Eritma.
G. Aralashma.
63. Uch komponentli sistemalar
A. Suv va bir xil ionli ikki tuz.
B. Bir xil ionli ikki tuz.
V. Suv va bir xil ionli uchta tuz.
G. Ikki xil ionli to’rtta tuz.
64. Fazalar soni qaysi harf bilan belgilanadi.
A. F.
B. K.
V. Ф.
G. C.
65. Omillardan biri (bosim yoki xarorat) doimiy bо‘lsa erkinlik darajasini shartli soni bir birlikka kamayadi.
A. F_shartli = K- F +1.
B. K=1, 2.
V. F_shartli = K- F +2.
G. F_shartli = K- F +3.
66. Geterogen sistemalar ikki sinfga bо‘linadi va ular qaysilari hisoblanadi.
A. Ikki va hokazo komponentli.
B. Erkinlik darajalari soni bо‘yicha komponentlar soniga qarab.
V. F= 0 nol variantli, F=1 bir yoki mono variantli.
G. F=1 bir yoki mono variantli.
67. Gomogen sistemalarga nimalar
A. Gazlar aralashmasi, eritma, toza kristal modda.
B. Gazlar va changlar aralashmasi.
V. Muz va suvning aralashmasi.
G. Kimyoviy kо‘pjinsli sistema.
68. ..............-bu termodinamik sistema bо‘lib, sistema qismlarini bir biridan fizik tuzilishi yoki kimyoviy xossalari bо‘yicha farqlanadigan yuzalar bо‘lishi mavjud emas sistemadir.
A. Geterogen sistema.
B. Gomogen sistema.
V. Sistema.
G. Faza.
69. .............-bu turli fizikaviy va kimyoviy xossalariga va bir birini ajaratuvchi yuza qismlariga ega bо‘lgan qismlardan tarkib topgan termodinamik sistemadir.
A. Geterogen sistema.
B. Gomogen sistema.
V. Sistema.
G. Faza.
70. ..............-bu sistemaning mustaqil tarkibiy qismlaridir.
A. Komponentlar.
B. Gomogen sistema.
V. Sistema.
G. Geterogen sistema.
71. Sistemaning xolati qanday parametrlar bilan xarakterlanadi.
A. Bosim solishtirma xajm, xarorat, konsentratsiya.
B. Xarorat, bosim xossalari.
V. Kristallografik va magnit xossalari.
G. Elektr, kristallografik xossalar.
72. Erkinlik darajalari soni bо‘yicha invariantli bо‘lsa, u qanday variantli bо‘ladi.
A. Mono variantli.
B. Nol variantli.
V. Bivariantli.
G. Divariant.
73. Agarda komponentlar bir necha tarkibli birikma hosil qilsa, distetik nuqtalar soni birikmalar soniga ...........
A. teng bо‘ladi.
B. teng bо‘lmaydi.
V. nol variantli bо‘ladi.
G. invariantli bо‘ladi.
74. Sistemada bir dona distektik nuqta bo‘lsa nechta kristallogidrat bo‘ladi.
A. Bir dona.
B. Ikki dona.
V. Uch dona.
G. To’rt dona.
75. Sistemada ikkita distektik nuqta bo‘lsa nechta kristallogidrat bo‘ladi.
A. Bir dona.
B. Ikki dona.
V. Uch dona.
G. To’rt dona.
76. Sistemada uchta distektik nuqta bo‘lsa nechta kristallogidrat bo‘ladi.
A. Bir dona.
B. Ikki dona.
V. Uch dona.
G. To’rt dona.
77. Eritmada Na⁺,K⁺, Mg²⁺, Cl^-, ionlari mаvjud, bо‘ndаy sitemа nechа komponentli sistemа.
A. To’rt.
B. Uch.
V. Ikki.
G. Bir.
78. Uchlik aralashmalarni tarkibini Gibbs usulida qaysi formula asosida topiladi.
A. Mk+Mm+Mn=100%.
B. Mk-Mm-Mn=100%.
V. Mk -Mm+Mn=100%.
G. Mk+Mm -Mn=100%.
79. Uchburchak ABS uchlarida sistemani toza komponentlari figurativ nuqtalari joylashadi 100 % li A,B va S nuqtalar A nuqtada A modda – necha %, S nuqtada S modda - necha%, B nuqtada B modda - necha % deb qabul qilinadi.
A. 100.
B. 150.
V. 50.
G. 200.
80. Sistema tarkibida А- Mk% B-Mm% va S-Mp%, bo‘lsa qaysi formula asosida topiladi.
A. Mk -Mm+Mn=100%.
B. Mk+Mm+Mn=100%.
V. Mk+Mm -Mn=100%.
G. Mk-Mm-Mn=100%.
Tuzuvchi: F.Sodiqov


K afedra mudiri: Z.Mamadjanov