III. Amaliy mashg‘ulotlar bo‘yicha ko‘rsatma va tavsiyalar. Kuzgi semestr
№
Amaliy mashg‘ulot mavzulari
Soatlar hajmi
Adabiyotlar
Foydalaniladi gan ped-texnologiyalar
1
So‘zning morfemik tahlili.
2
[1, 4, 7, 8, 10]
interfaol “keys-stadi”lar;
aqliy hujum, tezkor savol-javoblar
2
So‘z yasalishi tahlili.
2
[1, 4, 7, 8, 10]
interfaol “keys-stadi”lar;
aqliy hujum, tezkor savol-javoblar
3
Grammatik ma’no, shakl va kategoriya turlari bo‘yicha tahlil.
2
[1, 4, 7, 8, 10]
interfaol “keys-stadi”lar;
aqliy hujum, tezkor savol-javoblar
4
Fe’lning lug‘aviy-grammatik turlari va lug‘aviy shakllari bo‘yicha mashq.
2
[1, 4, 7, 8, 10]
interfaol “keys-stadi”lar;
aqliy hujum, tezkor savol-javoblar
5
Fe’lning tasniflovchi kategoriyalari tahlili.
2
[1, 4, 7, 8, 10]
interfaol “keys-stadi”lar;
aqliy hujum, tezkor savol-javoblar
6
Ot va sifat, ularning lug‘aviy-grammatik turlari va lug‘aviy shakllari bo‘yicha mashqlar tahlili.
2
[1, 4, 7, 8, 10]
interfaol “keys-stadi”lar;
aqliy hujum, tezkor savol-javoblar
7
Son va ravish, ularning lug‘aviy-grammatik turlari va va lug‘aviy shakllari bo‘yicha mashqlar tahlili.
2
[1, 4, 7, 8, 10]
interfaol “keys-stadi”lar;
aqliy hujum, tezkor savol-javoblar
8
Taqlid va olmosh turkumii bo‘yicha mashqlar tahlili.
2
[1, 4, 7, 8, 10]
interfaol “keys-stadi”lar;
aqliy hujum, tezkor savol-javoblar
9
Sintaktik kategoriyalar bo‘yicha mashqlar tahlili.
2
[1, 4, 7, 8, 10]
interfaol “keys-stadi”lar;
aqliy hujum, tezkor savol-javoblar
10
Yordamchi so‘zlar va so‘z-gaplar tahlili.
2
[1, 4, 7, 8, 10]
interfaol “keys-stadi”lar;
aqliy hujum, tezkor savol-javoblar
Jami
20
Bahorgi semester
№
Amaliy mashg‘ulot mavzulari
Soatlar hajmi
Adabiyotlar
Foydalaniladi- gan ped-texnologiyalar
11
Sintaktik birliklar va sintaktik nazariyalar tahlili
2
[1, 2, 3, 4, 7, 8, 11]
interfaol “keys-stadi”lar;
aqliy hujum, tezkor savol-javoblar
2
So ‘z birikmasi tahlili.
2
[1, 2, 3, 4, 7, 8, 11]
interfaol “keys-stadi”lar;
aqliy hujum, tezkor savol-javoblar
3
Sodda gap turlari tahlili.
2
[1, 2, 3, 4, 7, 8, 11]
interfaol “keys-stadi”lar;
aqliy hujum, tezkor savol-javoblar
4
Gap kengaytiruvchilari tahlili.
2
[1, 2, 3, 4, 7, 8, 11]
interfaol “keys-stadi”lar;
aqliy hujum, tezkor savol-javoblar
5
So‘z kengaytiruvchilari tahlili.
2
[1, 2, 3, 4, 7, 8, 11]
interfaol “keys-stadi”lar;
aqliy hujum, tezkor savol-javoblar
6
Murakkablashgan sodda gapda shakl va mazmun tahlili.
2
[1, 2, 3, 4, 7, 8, 11]
interfaol “keys-stadi”lar;
aqliy hujum, tezkor savol-javoblar
7
Uyushgan gaplar tahlili.
2
[1, 2, 3, 4, 7, 8, 11]
interfaol “keys-stadi”lar;
aqliy hujum, tezkor savol-javoblar
8
Qo‘shma gap haqida nazariyalar tahlili.
2
[1, 2, 3, 4, 7, 8, 11]
interfaol “keys-stadi”lar;
aqliy hujum, tezkor savol-javoblar
9
Qo‘shma gapning qurilishiga ko‘ra turlari tahlili.
2
[1, 2, 3, 4, 7, 8, 11]
interfaol “keys-stadi”lar;
aqliy hujum, tezkor savol-javoblar
10
Qo‘shma gapning qismlari orasidagi finksional munosabatlariga ko‘ra turlari tahlili.
2
[1, 2, 3, 4, 7, 8, 11]
interfaol “keys-stadi”lar;
aqliy hujum, tezkor savol-javoblar
11
Murakkab qo‘shma gap tahlili.
2
[1, 2, 3, 4, 7, 8, 11]
interfaol “keys-stadi”lar;
aqliy hujum, tezkor savol-javoblar
12
O‘zga gapli qurilmalar tahlili.
1
[1, 2, 3, 4, 7, 8, 11]
interfaol “keys-stadi”lar;
aqliy hujum, tezkor savol-javoblar
13
Tinish belgilarining ishlatilishi.
1
[1, 2, 3, 4, 7, 8, 11]
interfaol “keys-stadi”lar;
aqliy hujum, tezkor savol-javoblar
Jami
24
Amaliy mashg‘ulotlarmultimedia qurilmalari bilan jihozlangan auditoriyada o‘tkaziladi. Mashg‘ulotlar faol va interfaol usullar yordamida o‘tilishi, mos ravishda munosib pedagogik va axborot texnologiyalar qo‘llanilishi maqsadga muvofiq.
Seminar mashg‘ulotlari bo‘yicha ko‘rsatma va tavsiyalar
Seminar mashg‘ulotlari talabalarni “Hozirgi o‘zbek adabiy tili”ga oid ma’lumotlar bilan mustaqil tanishishga, ularni tanqidiy nuqtayi nazaridan tahlil va talqin etishga yo‘naltiradi. Talabalar egallagan bilimlarini dars paytida munozara yoki ma’ruza shaklida namoyish etadi.
Seminar mashg‘ulotlarida talabalar hozirgi o‘zbek adabiy tilining ilmiy muammolari to‘g‘risida amaliy ko‘nikma va malaka hosil qilishadi.
Kuzgi semestr
№
Seminar mashg‘ulotlarning mavzulari
Seminar mashg‘ulotlar mazmuni
soat
Adabiyotlar
Foydalaniladigan ped texnologiyalar
1.
Morfema, uning tur-lari, lisoniy xususi-yatlari va nutqiy vo-qelanishi.
Morfema morfemika birligi sifatida. Morfemaning leksemaga munosa-bati. Morfemaning xususiyatlari, variantlari, tiplari: derivatsion va grammatik morfemalar.
2
[4, 5, 6, 7, 9]
Aqliy hujum, munozara, amaliy topshiriq
2.
O‘zbek tili derivatsi-yasi va so‘z yasa-lishi.
Derivatsion morfemaning turlari. Grammatik morfemaning turlari: lug‘aviy shakl hosil qiluvchi morfemalar, sintaktik shakl hosil qiluvchi morfemalar. Morfemalarda shakl va ma’no munosabatlari.
2
[4, 5, 6, 7, 9]
Kartochkalar to‘plash, amaliy topshiriq
3.
Grammatik shakl, grammatik ma’no va grammatik kategori-ya. O‘zbek tilida so‘z turkumlari. Mustaqil so‘z turkumlari.
Grammatikaning tarkibiy qismlari. Morfologiya, grammatik shakllan-gan so‘z uning birligi sifatida. O‘zbek tilida leksemani grammatik shakllantiruvchi vosita va uning turlari. Grammatik ma’no, uning turlari: morfologik va sintaktik ma’no, umumiy, oraliq va xususiy grammatik ma’no, kategorial, yondosh va hamroh ma’no, ularning xususiyatlari va turlari.
O‘zbek tilida so‘z turkumlari. So‘zlami turkumlash tamoyillari, tasnif asoslari. Mustaqil so‘z turkumlari, ularning o‘rganilish tarixiga sharh. Mustaqil so‘z turkumlarining xususiyatlari, tiplari: o‘zgaruvchi va o‘zgarmas turkumlar, g‘ayrioddiy ma’noli turkumlar (olmosh, taqlid). Mustaqil so‘z turkumlari tartibi.
2
[4, 5, 6, 7, 9]
Aqliy hujum, munozara, amaliy topshiriq
4.
Fe’l, uning gramma-tik xususiyatlari va tasniflovchi katego-riyalari.
Fe’l. Fe’lning mustaqil so‘z turkumi sifatidagi umumiy grammatik xususiyatlari. Fe’lning UGMsi. Fe’l-ning lug‘aviy-grammatik guruhlari. O‘timli va o‘timsiz fe’llar. Fe’lning nutqdagi turlari: tuslangan va tuslanmagan ko‘rinishlari; tuzilish turlari, to‘liqsiz fe’llarning so‘z turkumlari sistemasidagi o‘rni.
Fe’lning tasniflovchi kategoriyalari.
2
[4, 5, 6, 7, 9]
Aqliy hujum, munozara, amaliy topshiriq
5.
Ot va sifat, ularning grammatik xususi-yatlari va tasniflov-chi kategoriyalari.
Ot va uning o‘rganilish tarixi. Otning mustaqil so‘z turkumi sifati-dagi umumiy grammatik xususiyat-lari. Otning umumiy grammatik ma’nosi. Otning lug‘aviy-grammatik guruhlari. Otning tasniflovchi kategoriyasi.
Sifatning gammatik ma’nosi va vazifalari. Sifat darajalari. Sifatning otlashishi.
2
[4, 5, 6, 7, 9]
Kartochkalar to‘plash, amaliy topshiriq
6.
Son va ravish, ularning grammatik xususiyatlari hamda tasniflovchi kategoriyalari.
Son vauning o‘rganilish tarixi. Sonning mustaqil so‘z turkumi sifatidagi umumiy grammatik xususiyatlari. Sonning lug‘aviy-grammatik guruhlari va tasniflanishi.
Ravish va uning o‘rganilish tarixi. Ravishning mustaqil so‘z turkumi sifatidagi o‘ziga xos grammatik xususiyatlari. O‘zgarmaslik ravish-ning grammatik belgisi sifatida.
2
[4, 5, 6, 7, 9]
Aqliy hujum, munozara, amaliy topshiriq
7.
Taqlid va olmosh. Ularning grammatik xususiyatlari.
Taqlid so‘zlar, ularning o‘rganilishi. Taqlidning mustaqil so‘z turkumi sifatidagi o‘ziga xos grammatik xususiyatlari. O‘zgarmaslik taqlid-ning grammatik belgisi sifatida. Olmosh va uning o‘rganilish tarixi. Olmoshning o‘ziga xos ishoraviy (deyktik) tabiati, mustaqil so‘z turkumi sifatidagi o‘ziga xos grammatik xususiyatlari.
2
[4, 5, 6, 7, 9]
Aqliy hujum, munozara, amaliy topshiriq
8.
O‘zbek tilida sin-taktik shakl hosil qiluvchi kategori-yalar.
Sintaktik shakl hosil qiluvchi kategoriyalar va ularning turlari: egalik, kelishik va kesimlik kategoriyasi. Egalik kategoriyasi va uning shakllari paradigmasi. Kelishik kategoriyasi va uning shakllari paradigmasi. Kesimlik kategoriyasi murakkab kategoriya sifatida. Kesimlik kategoriyasining tarkibi (shaxs-son, zamon, tasdiq/ inkor, modallik kategoriyalari), uning shakllari paradigmasi. Shaxs-son kategoriyasi va shakllarining umumiy grammatik ma’nolari. Zamon kategoriyasi va shakllarining umumiy grammatik ma’nolari. Tasdiq-inkor kategoriyasi va shakllarining umumiy grammatik ma’nolari. Kesimlik kategoriyasi va shakllarining umumiy grammatik ma’nosi. Bog‘lama.
2
[4, 5, 6, 7, 9]
Klaster, munozara, baliq skeleti
9.
Yordamchi so‘zlar: tizimi, turlari va substansial-grammatik xususiyatlari.
Ko‘makchi, uning o‘rganilish tarixi, xususiyatlari, tiplari va turlari. Ko‘makchi lisoniy imkoniyatlari-ning nutqiy voqelanishi, unda lisoniy va nolisoniy omillar hamkorligi. Bog‘lovchi, uning o‘rganilish tarixi, xususiyatlari, tiplari va turlari. Bog‘lovchi lisoniy imkoniyatlari-ning nutqiy voqelanishi, unda lisoniy va nolisoniy omillar munosabati. Yuklama, uning o‘rganilish tarixi, xususiyatlari, tiplari va turlari.
2
[4, 5, 6, 7, 9]
Aqliy hujum, munozara, amaliy topshiriq
10
O‘zbek tilida so‘z-gaplar: tizimi, tur-lari va substansial-grammatik xususi-yatlari.
So‘z-gaplar, ularning o‘rganilish tarixi, xususiyatlari, tiplari va turlari. So‘z-gaplar lisoniy imkoniyatlari-ning nutqiy voqelanishi, unda lisoniy va nolisoniy omillar munosabati.