„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi termiz davlat universiteti tarix fakulteti fuqarolik jamiyati kafedrasi

7. Mustaqillik – milliy g'oya fanining bosh mavzusi. Ma'naviy jasorat - millat g'oyasi va 
ruhining ifodasi.
 
          Mustaqillik  so‘zi:  «Mustaqil  [arabcha  -  erkin,  ozod;  tobe  bo'lmagan,  alohida]-1)  ixtiyori 
o'zida  bo'lgan;  tobe,  qaram  bo'lmagan;  2)  o'zganing  yordamisiz  yoki  rahbarligisiz  ish  qila 
oladigan,  o‘zicha  fikr  yurita  oladigan,  yashay  oladigan;  3)  faqat  o'ziga  taalluqli,  o'zgalar 
ishtirokisiz, 
ta'sirisiz 
bo'ladigan»,-degan 
ma‘nolarni 
bildiradi. 
Mustaqillikning 
umummetodologik  ahamiyati  shundaki,  u  millat,  halq  manfaatlaridan  kelib  chiqib,  barcha 
sohalarga – ishlab chiqarish, fan-texnika, iqtisod, siyosat, xuquq, ma'naviyat, madaniyat, turmush 
tarziga  ham  ozodlik  va  obodlik  ruhini  berdi.  Va  ayni  ana  shu  mustaqillik  ruhi  har  bir  voqea, 
hodisa,  jarayonlarning  metodologik  asosi  bo'lib  xizmat  qiladi.  Bu  -  mustaqillikning 
qonuniyati bo'lib,  undan  boshqacha  yo'l  bo'lishi  ham  mumkin  emas.  Boshqacha  yo'l  -  bu yana 
ozodlikdan  mahrum  bo'lish,  tobelik,  qullik,  mutelik,  adolatsizlik  sari  bosilgan  ayanchli  qadam 
bo'lar  edi.  Shunday  ekan,  mustaqillik  -  o'zbek  xalqi  uchun  yashash  huquqi,  u  hayot-mamot 
masalasi.  Bu  huquq  faqat  kurash,  mehnat  qilish,  adolat  o'rnatish  va  Vatan  baxt-saodati rivojini 
mustahkamlashdir.  Mustaqillikning  jamiyat  hayotidagi  tub  mohiyati  haqida  Sh.M.Mirziyoev: 
«Agar har bir xalq, har bir davlat mustasil bo'lmasa, boshqalar uning nafaqat dehqonini, nafaqat 
ishchisini, hatto shoiru olimini ham, davlat arbobini ham istagancha tahqirlashi, insoniy sha'nini 
tuproqqa  qorishi  mumkin  ekan.  Biz  yaqin  tariximizda  kechgan  ana  shunday  ayanchli  voqealar 
misolida  mustasilligimizning  ahamiyati  va  mohiyatini,  qadr-qimmatini yanada  teran  anglab 
yetishimiz, 
uni 
har 
sanday 
yovuz 
kuchlardan 
himoya  
qilishga doimo tayyor turishimiz shart»
9
, — degan edi. 
Mustaqillikning  asosan  quyidagi  shakllari  mavjud:  birinchisi  -  siyosiy  mustaqillik, 
ikkinchisi- iqtisodiy mustaqillik, uchinchisi - ma'naviy-madaniy mustaqillik. Siyosiy mustaqillik 
deb, har bir millat va xalqning o'z davlat hokimiyatiga, davlat muassasalariga, konstitusiyasiga, 
fuqaroligiga, tiliga, milliy puliga, davlat ramzlariga, davlat chegarasiga ega bo'lgan holda o'zini 
o'zi  idora  etish,  mustaqil  ichki va  tashqi  siyosat  yurgizish,  o'z  taqdirini  o'zi  hal  qilishdan 
iborat bo'lgan  maqomiga  aytiladi  va  hokazolar.  Iqtisodiy  mustaqillik  deb,  har  bir  millat  va 
xalqning  o'z   tabiiy  va  moddiy  boyliklariga  to'la  huquqiy  ega  bo'lib,  ishlab  chiqarish,  iste'mol, 
taqsimot,  ayriboshlash  munosabatlarini  mustaqil  ravishda  tashkil  etish,  yashash  uchun  zarur 
bo'lgan moddiy ne‘matlarni yaratish faoliyatiga aytiladi. Ma'naviy-madaniy mustaqillik deb, har 
bir  inson,  millat  va  xalqning  olamda  yuz  berayotgan  voqea,  narsa,  hodisa  va  jarayonlarga 
nisbatan  erkin  fikr  bildirishiga,  o'zining  milliy  hislatlarini,  fazilatlarini  umuminsoniy 
qadriyatlarga mos ravishda namoyish qilish asosida betakror madaniy borliq yaratish faoliyatiga 
aytiladi. 

 
Маnaviy  jasorat-qalbida,  yuragida  jasorat  hissi  nihoyatda  kuchli  bo‘lgan  insonlar  har 
qanday murakkab vaziyatda ham adolat va haqiqat yo‘lida o‘zini ayamay, el-yurt uchun, 
Vatan uchun ibratli ishlarni amalga oshirishi.  

 
Ма‘naviy jasorat-insonlarga hos bo‘lgan ma‘naviy fazilatlarni ezgu ishlar, his-tuyg‘ular, 
muqaddas  va  ulug‘  tushunchalar  bilan  uyg‘unlashib,  millat  g‘oyasi  va  ruhining 
ifodalanishidir. 

 
Ma‘naviy  jasorat  sohiblari:  Sokrat,  Platon,  Farobiy,  Beruniy,  Ibn  Sino,  Xorazmiy, 
Kopernik,  Galiley,  Bruno,  Mahatma  Gandi,  Amir  Temur,  Najmiddin  Kubro,  Yahyo 
G‘ulomov, Zulfiyaxonim, Ozod Sharofiddinov, Islom Karimov va boshq... 
Birinchi  Prezidentning  qat‘iyati  va  jasorati  bilan  yurtimiz  mustaqillikka  erishgan, 
taraqqiyot yo‘lida ulkan muvaffaqiyatlarni qo‘lga kiritgan. Islom Karimovni qancha e‘zozlasak, 
xalqimizga,  yoshlarimizga  ma‘naviyat  yetkazgan  bo‘lamiz,  deya  ta‘kidlagandi  Shavkat 
Mirziyoyev. 
                                                 
9
Mirziyoev Sh.M. «Shunday o'lka doim bor bo'lsin» // Buyuk kelajagimizni mard va oliyjanob xalqimiz bilan birga 
quramiz. -T.:«O‘zbekiston», 2017. -B.344.                                       
  

---