’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta ‘lim vazirligi qarshi davlat universiteti

HAYVONLAR   ORGANIZMIDAN   OLINADIGAN   
ANTIBIOTIKLAR 
Bu  gruppa  antibiotiklarga  lizotsim,  eritrin  va  ekmolin  kiradi.  Lizotsim.  P. 
N.  Lashchenkov  1909  yili  tuxumning  oqsilida  bakteriyalarni  erituvchi  xususiyat 
borligini  aniqlab,  uning  ta
’sirini bir qator mikroorganizmlarda tekshirib ko’rgan. 
Keyinroq  Fleming  (1922  yili)  lizotsimning  xususiyatlarini  to
’liq  aniqlagan. 
Lizotsim  ko
’z  yoshi,  so’lak  balg’am,  qon  zardobi,  leykotsitlarda,  burun 
shilimshig
’i, odam va hayvonlarning turli to’qima va organlarida (jigarda, taloqda, 
tog
’ayda, buyrakda), baliq ikrasida, ona sutida, turli o’simliklarda, ayniqsa, tovuq 
tuxumining oqsilida ko
’p bo’ladi. 
Lizotsim,  asosan,  saprofit  va  ayrim  patogen  (vabo  vibrioniga,  kuydirgi 
tayoqchasi va boshqa) mikroblarga halokatli ta
’sir etadi. 
3.V.Yermoleva va N. Bo
’yanovskaya lizotsimni tozalash va qontsentratsiya 
qilish  usullarini  kashf  etib,  lizotsimni  meditsina  va  qishloq  xo
’jaligi  sohasida 
ishlatish  usullarini  aniqladi.  Keyingi  yillarda  lizotsimni  kristall  shaklida  olish 
usuli 
ham 
aniqlangan. 
Lizotsim 
organizm 
uchun 
zaharsiz 
bo
’lib, 
makroorganizmni tabiiy sharoitda qo
’riqlovchi antibiotikdir. 
Eritrin.  Bu  antibiotikni  Zilber  va  Yakobsonlar  1946  yili  har  xil  hayvonlar 
va  odam  qonidan  topib,  bir  litr  eritrotsitdan  10
—12 g eritrin olish mumkinligini 
aniqlagan.  Eritrinning  0,25%  li  eritmasi  difteriya  kasalligini  davolashda  va 
bakteriya  tashuvchilarni  sog
’aytirishda  yaxshi  natijalar  bergan.  Eritrin  difteriya 
qo
’zg’atuvchi bakteriyaga, stafilokokk va streptokokklarga ham birmuicha ta’sir 
etadi. 

---

Ekmolin.  Bu  antibiotik  3.V.  Yermoleva  boshchiligida  baliqdan  olingan. 
Ekmolin kam zaharli antibiotik bo
’lib, organizmda qon tomirlarini kengaytirish va 
antigistominlik  xususiyatiga  ega.  Ekmolin  ichburug
’  (ko’pincha  yosh  mollarda), 
paratif  tayoqchalariga  va  vabo  vibrioniga,  stafilokokk,  streptokokklarga  hamda 
gripp  kasalligini  qo
’zg’atuvchi  viruslarga  aktiv  ta’sir  etadi.  Ekmolinni  kasal 
molga ichirish, ingalyatsiya yoki muskullariga ukol qilish mumkin. Uni penitsillin 
yoki  streptomitsin  bilan  birga  qo
’shib  kasal  molga  berilsa,  penitsillin  va 
streptomitsinning  kuchi  yanada  oshadi  va  penitsillinning  qondagi  miqdori  ikki 
barobar ortib, uzoqroq vaqt ta
’sir etadi. 
Ekmolinning  penitsillinga  aralashtirib  tabletka  shaklida  yoki  eritma  holida 
ampulalarda tayyorlangan turi ekmonovotsillin deyiladi.