’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta ‘lim vazirligi qarshi davlat universiteti

Bosim  va  mexaniq tebranishlarning ta
’sirn. Mikroorganizmlar bosim va 
mexaniq tebranishlarga juda chidamlidir. Bosimning hatto juda yuqori kutarilishi 
ham  bakteriyalarga  kam  ta
’sir  etadi.  Xlopin  va  Taman  ma’lumotlariga  ko’ra, 
ko
’pchilik  bakteriyalar  bir  necha  ming  atmosfera  (3000  atm)  bosimga  (agar 
mazkur  bosimda  uzoq  vaqt  turmasagina)  chidashi  mumkin.  Laboratoriyada  olib 
borilgan  tekshirishlardan  tashqari,  tabiatdan  ham  ba
’zi  misollarni  keltirish 
mumkin,  bu  misollar  ham  bakteriyalarning  bosimga  nisbatan  chidamliligini 
ko
’rsatadi. Masalan, bakteriyalar dengizning 9 km chuqurligidan ham topilgan, bu 
yerda bosim 900 atm ga yaqin. 
Bakteriyalarning  har  xil  turlari  mexaniq  tebranishlarga  turlicha 
munosabatda  bo
’ladi.  Agar  mexaniq  tebranishlar  kuchli  va  tez-tez  bo’lib  tursa, 
bakteriyalarni nobud qilishi mumkin, agar ular kuchsiz va kam takrorlansa, bunda, 
hatto,  bakteriyalarning  rivojlanishini  tezlashtiradi.  Mexaniq  tebranishlarni  yaxshi 
sezuvchi bakteriyalardan Vas. megatherium ni va mana shunday ta
’sirga chidamli 
bo
’lgan turlardan esa Pseudomonas fluorescens ni kursatish mumkin. Umuman, 
tabiiy  sharoitda  oqar  suvlarda  yashovchi  harakatchan  bakteriyalar  bunday  omil 
ta
’siriga ancha chidamli bo’ladi.