’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta ‘lim vazirligi qarshi davlat universiteti

2СН
2
O
6
 
= 3С
3
СOOН + 2С
3
СOНOOН 
 
 
 geksoza     sirka kislota      sut kislota 
 
 
Bu tipdagi bijg
’ishni olib boruvchi sut kislotasi mikroorganizmlar, odam va 
hayvonlarning  hazm  sistemasida  uchraydi.  Ular  ba
‘zi  antibiotiklar  (laktolin, 
brevin,  nizin,  diplokoktsin  va  x.)  hamda  organik  kislotalar  hosil  qiladi. 
Taxminlarga qaraganda, bu organizmlar ichak mikroflorasini 50 
— 80% ni tashkil 
etadi  va  chirituvchi  va  kasal  tug
’diruvchi  ichakdagi  bakteriyalarning 
antogonistlari bo
’lishi ehtimolidan holi emas. 
 
Yer sharining har xil iqlim zonalarida turli xil sut
—kislotali bijg’ishni olib 
boruvchi  bakteriyalar  uchraydi.  Shimoliy  zona  sutlarida  Streptococcus  lactis, 
janubiy  zona  sutlarida  esa  tayoqchasimon  bakteriyalar  (Lactobacillus  caucasicu, 
Lactobacillus  bulgaricus  va  x.)  uchraydi.  Shuning  uchun  ham  sutlarda  turlicha 
ta
‘mga ega bo’ladi. Har bir mamlakatni o’z sut—qatiq mahsulotlari bor. 
 
Sanoatda  sut
—qatiq  mahsulotlarini  tayyorlash  uchun    pasterizatsiya  
qilingan    sutga  bakteriyalarning  toza  kulturalari  qushiladi.  Masalan,  sut
—kislota 
streptokokki (Str. lactis), bulgor tayoqchasi (Lact. bulgaricus), atsidofil tayoqchasi 
(Lact. acidophilus) va boshqa mikroorganizmlar. 
 
Sut 
— kislotali bijg’ish mikroorganizmlarini shakli yuqorida aytganimizdek 
sharsimon, tayoqchasimondir. Ular harakatsiz, spora hosil qilmaydi. Gram musbat 
optimal  rivojlanish  temperaturasi  30 
—  40°S.  Lekin  —  30S  da  ham 
rivojlanadigan turlari bor. 
 
Propion  kislotali  bijg
’ish.  Propion  —  kislotali  bijg’ishni  Propini  — 
bacterium  avlodiga  kiruvchi  bakteriyalar  olib  boradi.  Bu  tipdagi  bijg
’ishda 
geksoza parchalanib, propion kislota hosil bo
’ladi: