’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta ‘lim vazirligi qarshi davlat universiteti

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
M U S T A Q I L   I S H    
 
Мавзу: Denitrifikatorlarning  tabiatda tarqalishi va ahamiyati--- 
 
Ishning  qisqacha  mazmuni.  Nitrifikatsiya  jarayoni  davomida  hosil 
bo
‘lgan  nitratlar,  ularning  eruvchanligi  tufayli  tuproqlarning  past  qatlamlariga 
tushadi,  yuqori  o
‘simliklar  va  mikroorganizmlarga  azot  manbai  bo‘lib  xizmat 
qiladi,  mikrobiologik  usulda  denitrifikatsiyalovchi  bakteriyalar  yordamida 
qaytariladi. 
Azot tuzlari molekular azotgacha qaytarilishi chin denitrifikatsiya deyiladi. 
Bu  jarayonni  denitrifikatsiyalovchi  mikroorganizmlar  olib  boradi,  ular  organik 
moddalarni oksidlash jarayonida nitratlar vodorod akseptor sifatida ishlatiladi. 
С
6
Н
12
0
6
+24КN0
3
=24КНС0
3
+6С0
2
+18Н
2
0+12N
2
+ккал 
Tuproqdagi  ko
‘pgina  geterotrof  mikroorganizmlar  denitrifikatsiyalash 
xususiyatiga  egadir.  Eng  faol  denitrifikatorlar  sifatida  Pseudomonas  avlodidagi 
sporasiz  bakteriyalarni  ko
‘rsatish  mumkin.  Bu  jarayonda  ba’zi  bir  Bacillus 
avlodiga  kiruvchi  mezofil  va  termofil  turlar  qatnashishi  mumkin.  O
‘ziga  hos 
avtotrof 
denitrifikatorlar 
qatoriga 
oltingugurt 
oksidlanishida 
nitratlarni 
qaytaruvchi tion bakteriyalar Thiobacillus denitrificans kiradi. 

---

Tuproqda  o
‘tuvchi  denitrifikatsiya  o‘rinsiz  jarayon  bo‘lib,  o‘simlik 
o
‘zlashtiradigan azotning yo‘qolishiga olib keladi.