Zbekiston respublikasi oliy va o ‗ rta maxsus ta`lim vazirligi



Download 4,25 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/292
Sana03.01.2022
Hajmi4,25 Mb.
#313213
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   292
Bog'liq
Erkin Vohidovning so`z qo`llash mahorati-To`plam

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


 

I SHO„BA: 



ERKIN VOHIDOV IJODIYOTINING BADIIY-ESTETIK 

XUSUSIYATLARI 

 

YURAK HURRIYATIGA INTILGAN SHOIR 

Qozoqboy YO„LDOSHEV, 

pedagogika fanlari doktori, professor (GulDU)  

 

Tabiatan  g‗oyat  nazokatli  shaxs  bo‗lgan  Erkin  Vohidov  adabiyot 

ixlosmandlari ko‗nglidan nafis va dolg‗ali hamda isyonkor shoir sifatida joy oldi. 

U  shoir  bo‗lib  shakllanayotgan  davrda  insonning  intim  kechinmalari,  his-

tuyg‗ularini  kuylash  maqbul  sanalmas,  adabiyot  sovet  kishilarini  sotsialistik 

tuzumga  qulluq  qilish  va  navbatdagi  mehnat  g‗alabalariga  chorlash  bilan 

shug‗ullanishi  kerak  degan  qarash  hukmron  edi.  Adabiyot  odamning  murakkab 

ko‗ngil  olamini  tasvirlash  o‗rniga  partiya  qarorlarini  qofiyaga  soladigan  tizmalar 

bitishga  yo‗naltirilgan  edi.  O‗sha  vaqtning  bir  qahramon  shoiri  kamoli  jiddiyat 

bilan:  


Aziz paxtakorlar, yildan yilga ham 

Oltin xirmoningiz hosilga to‗lsin! 

Har ishda rahnamo, madadkorimiz 

Ulug‗ partiyaga sharaflar bo‗lsin! 

deb yozgan bo‗lsa, falsafiy fikrlashga moyil boshqa bir taniqli ijodkor: 

 

 



 

- Kim berdi dilingga yorug‗, tarbiya? 

 

 

 



Kimga sen qoyilsan, ustozim, deya? 

 

 



 

Kim seni yashatar va yashartirar? 

 

 

 



Leninning kollektiv o‗g‗li – Partiya! 

tarzida  to‗rtlik  qoralagandi.  XX  asrning  60-yillari  oxiriga  kelib  Erkin  Vohidov 

yetakchiligidagi  adabiy  avlod  asta-sekin  inson  shaxsi,  uning  tuyg‗ulari  tasviriga 

e`tibor qarata boshladi. Insonning ruhiy kechinmalari, turfa sezimlari poetik tasvir 

obyektiga aylandi. Bu hol esa, tabiiy ravishda, davrga to‗g‗ri kelmaydi deb, chetga 

suribroq  qo‗yilgan  aruzning  jonlanishiga  imkon  yaratdi.  E.Vohidov  g‗azalning 

xaloskori  yanglig‗

 

paydo  bo‗lib,  uning  jonsizlanib  qolgan  taniga  yangicha  nafas 



bag‗ishlaganday  bo‗ldi.  Shoir  ―Yoshlik  devoni‖  kitobining  ―Debocha»sida  eski 

poetik  shakl  yangi  gap  aytishga  yaramaydi  deydigan  kishilar  bilan  bahsga 

kirishadi: 

Ey munaqqid, sen g‗azalni ko‗hna deb kamsitmagil, 

Sevgi ham Odam Atodin qolgan inson qonida. 

 

Shoir  inson  qonida  azaldan  mavjud  bo‗lgan  sevgi  tuyg‗usi  bugun  ham 



yashayotgani  yanglig‗  uning  ifodasiga  moslashgan  g‗azal  ham  yashashga  haqli 

ekanini mantiq jihatidan ishonarli, ifoda jihatidan go‗zal yo‗sinda ko‗rsatdi. Shoir 

g‗azalni shunchaki she`riy janr rutbasidan yuksaltirib, mangu tuyg‗ularning poetik 

ramzi  hamda  har  qanday  fikrni  ifodalay  olishga  qodir  badiiy  vosita  darajasiga 

ko‗taradi.  



 

Ta`kidlash  kerakki,  Erkin  Vohidov,  umuman,  aruz  vazni,  xususan,  g‗azal 



janrini  tiklash  uchun  emas,  balki  o‗z  o‗yu  tuyg‗ulari  aynan  g‗azalda 

moddiylashishga  moyil  bo‗lgani  uchun  bu  janrga  qo‗l  uradi.  G‗oyat  nazokatli  va 

zarif shoirni bezovta qilgan fikru tuyg‗ular ham uning shaxsiyati singari nazokatu 

zarofatli  yo‗sinda  ifodalanishni  taqozo  etardi.  Shoir  o‗z  davri  uchun  shakkoklik 

sanalgan isyonkor fikrlarni ham g‗azalning go‗zal, mayin va jozibali libosiga o‗rab 

bera  bildi.  E.Vohidov  poetik  fikrining  zalvori  g‗oyat  og‗ir  bo‗lgani  holda  uning 

ifoda yo‗sini o‗ta mayin bo‗lardi. Uning she`rlarida o‗tli chaqiriq bor edi. Lekin bu 

da‘vat  o‗qirmanni  olamni  ag‗dar-to‗ntar  qilishga  emas,  balki  dunyo  va  undagi 

tartibot  haqida  jiddiy  o‗yga  toldiradigan  yo‗sinda  latif  she`riy  shaklda  taqdim 

etilardi.  Ehtimol,  ―O‗zbegim‖  she`ri  barmoqda  bitilganida  mutlaqo  bosib 

chiqarilmagan bo‗lardi. 

E.Vohidov  g‗azallarida  oshiqning  dil  rozlari,  ma‘shuqaning  ta‘rif-tavsifi 

mumtoz  adabiyotdagi  yanglig‗  har  qancha  mubolag‗ador,  serbo‗yoq  bo‗lmasin, 

undagi timsollar bugunning odami ekani anglashilib turadi. Ular ―zamon zayli‖ni 

hisobga  oladigan,  o‗y-fikri,  tuyg‗ulari  bugungi  odamlarga  tushunarli  bo‗lgan 

kishilardir. Ma`lumki, mumtoz she`riyatda vaqt tushunchasi ancha nisbiy bo‗lgan. 

Chunki  mumtoz  shoirlar  o‗tkinchi,  bugunning  tashvishlari  aks  etgan  mavzularga 

qo‗l  urmaganlar.  Shuning  uchun  ham  ularning  ijodida  o‗z  davrining  belgilari 

ko‗zga  tashlanib  turmaydi.  E.Vohidovning  g‗azallarida  esa  bugunning  nuqsi  aks 

etadi.  Shoirning  «



Fursating

»  g‗azali  o‗zida  davr  belgisi,  zamondoshlar  tabiatini 

aks  ettirishi  jihatidan  xarakterlidir.  G‗azalning  birinchi  baytidayoq  davr  ruhi 

ko‗zga  yaqqol  tashlanib  turadi:  ―




Download 4,25 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   292




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish