‘zbekiston respublikasi oliv va o rta maxsus ta’lim vazirligi

Huquqiy tarbiyada shaxsni hisobga olish.  Huquqiy tarbiyada 

tarbiyalanuvchning shaxsi hisobga olinishi muhim ahamiyatga ega. 

Bunga  uning yoshi,  u o‘sgan muliit,  bilim  doirasi  (darajasi),  fe’I- 

atvori,  jinsi,  rivojlanishi,  kuch-quwati,  tuziiishi,  va  hokazolar 

kiradi.

Maktab  yoshigacha bo‘lgan  bolalar uchun,  masalan,  huquqiy 

bilimlar,  elementar  axloqiy  bilimlar  bilan  uyg‘unlashgan  holda 

yo‘naltiriladi.  Masalan,  kichkintoylarga  har  bir  narsaning  nimasi 

yaxshi-yu  nimasi  yomonligini  misollar  orqali  tushuntirish  lozim. 

Aniq  vazifalar  davlat  va  huquq  masalalari  bo‘yicha  bilimlar 

tizimini,  tushunarli  ko4rinishda  shakllantirish,  davlat organlari  va 

tashkilotlarga, huquqqa qonunchilik prinsiplariga, huquqiy majbu- 

riy  va  umumiy  ko‘rinishdagi  xulq-atvor  shakllarini  shaklantirish; 

fuqarolarga  har  qanday  qonunbuzarlikka  murosasizlik  ruhini 

singdirish;  nafaqat  o‘zi,  balki  davlat,  jamiyat,  boshqa  shaxslar 

huquqi  va manfaatini  himoya qila olish kayfiyatini  shakllantirish. 

O'quv  jarayonida  o‘quvchiiami  huquqiy  tarbiyalash  uslubiyati 

xususiyatlari quyidagilardan kelib  chiqadi.  Birinchidan, 

0

‘quvchi- 

laming axloqiy tasawurlarini to‘g‘ri shakllantirish, o‘qituvchining 

nafaqat  umum  tarbiya  faoliyati  davomida,  balki  darsda,  o‘qitish 

jarayonida  ham  e’tiborda  bo'lish  lozim.  Ikkinchidan,  maktabda 

huquqiy  tarbiya  jarayonida  har  bir  holatning  mohiyatini.  aniq, 

ravshan  va  tushunarli  ravishda  singdirish  muhimligini  ta'kidlab 

o‘tish  lozim.  0 ‘qituvchi  o‘quvchilar  ruhiyatida  mavzuga  katta 

qiziqish  uyg‘ota  olishi  zarur.  Uchinchidan,  jamiyatda  huquqiy 

talablaming mavjudligi va mazmun mohiyati to‘g‘risidagi umumiy

285

---

tasawurdan  kelib  chiqqan  holda  vuqori  sinflarda  o‘quvchiIar 

ongida bilimlar tizimim, hukumat va qonun chiqaruvchi  organlar, 

huquq  institutlari,  huquqiy  me’yorlaming  rivojlanish  asoslari, 

qonuniyatlari,  shuningdek,  huquq  va  majburiyatga  oid  qarorlar 

hamda  ulaming  bajarilishi  xususida  ma^lumotlar  berib  borilishi 

maqsadida muvofiqdir.  To‘rtinchidan,  huquqiy tarbiya jarayonida 

ba’zi bir qonunlar matnlami  o‘qib  berish,  o‘quvchilarga me’yoriy 

qonunlar  muhim  moddalarini  yozib  olishga  imkoniyat  va  vaqt 

berish  joiz.  Beshinchidan,  dars  o‘tish  jarayonida  o‘quvchilarga 

davlat va huquq to‘g‘risida umumiy tushuncha berish, shuningdek, 

huquqiy  yo‘nalishlar  (yo‘l-yo‘riqlar)  ga  alohida  to‘xtalib  o‘tish 

lozim.  Oltinchidan,  o‘qituvchining ish quroli  sifatida unda davriy 

bosma  materiallar,  oliy  majlis  sessiyasi  huijatlari,  farmon  va 

qarorlari  vazirlar  mahkamasi  qarorlari  hamda  Huquqiy  me’yoriy 

hujjatlar boiishi kerak.