Њзбекистон республикаси олий ва њрта

Tayanch tushunchalar 
 Progmatizm  -  yunoncha    progmatos  suzidan  olingan  bulib  «ish,  xatti-xarakat» 
degan ma’noni anglatadi. 
Asoschisi  -  CHarlz  Sanders  Pirs,  undan  sung  U.Jeyms,  J.D’yun,  FyuSHiller 
tomonidan rivojlantirilgan. 
Tushuncha  va  e’tikodning  ma’nosini  aniklashga  yordam  beradi,  goya  va 
tushunchalar  fakat  tadkikotchi  tomonidan  tekshiruvdan  utganda  keyingina  muayyan 
axamiyatga ega buladi.  
Xususiyati:  U  yoki  bu  ob’ektlar  xakidagi  tushunchalarning  ma’nosi  va  axamiyati 
ular keltirib chikargan amaliy natijalardan. 
Asosiy asari: «E’tikrdning urnatilishi». 
-J.D’yun falsafasi uchun markaziy muammo - «tajriba» tushunchasidir., «Tajriba» 
ni  xayot  tushunchasi  bilan  aylantiriladi.  «Pragmatizm»  asl  ma’noda  foydali  faoliyatga 
undovchi,  «foydaga»  kanday  erish  yullari  va  usullari  xakida  muloxaza  yurituvchi 
ta’limotdir. 
Progmatizm AKSH ijtimoiy-nazariy muxitining mevasidir. 
 Ekzistensializm  -  lotincha  «ekzistensiya»  yoki  intizcha  «ekzistense»  suzidan 
olingan  bulib  «mavjudlik»,  «mavjudbulmok»,  degan  ma’noni  anglatadi.  Dastlab  vatani  
Rossiya  bulgan  (Berdyaev,  SHestov)  keyinchalik  Germaniyada  keng  rivojlandi 
(Xaydegger,  YAspers,  Buber)  Asl  ma’noda  XX  asr  ma’naviy  xayotining    extiyojlariga 
javob  sifatida  yuzaga  keldi  va  rivojlandi.  Uta  ziddiyatli  va  murakkab  xususiyati:  kishi, 
uzining  mavjudligini  chukur  ma’naviy  ziddiyat,  ruxiy  tushkunlik  xolatidagina  anglay 
oladi.  
 Moxiyati: 1. Inson xakidagi falsafadir tariyxay cheklangan falsafiy yunalishidir.  
2.  Ijobiy  tomoni  shundaki  bu  yunalish  -  gumanistikdir  masalan  Jan-Pol  Satr 
«Pashsha»  nomli  pessasida  gumanizm  ruxida  bulgan  ijtimoiy  ma’suliyat  xakida  badiiy 
obraz yaratadi.   
Neotomizm  - diniy okim. XIII  asr Italyan faylasufi Foma Akvinskining falsafiy-
diniy  talimoti  bulgan  tizimni  XX  asr  vokealigida  tiklashga  urinuvchi  falsafadir.  Rim 
Katloik cherkovi va uning markaziy xokimiyati Vatikan Neotonizmning manaviy siyosiy 
xomiysidir. Rim Katolik cherkovining rasmiy mafkurasidir. Asosiy vakillari - Fransiyada 
E.Jilson-Maryten,  Italiyada  U.Podovani,  F.  Oldjati,  Germaniyada  A.Dvlsor,  I.Lots,  VI 
Grabman, V.Brugger esa D.Merse, A.Dondeyn va boshkalar. 
Bu   ta’limotga kura ilm va diniy e’tikod birlikda buladi. Moddiy reallik bilan ibr 
katorda ruxiy reallikni xam tan olish lozimligini talab kiladi.