Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

 

7-jadval. 

Tijorat banklarining turlari va ularning bir - biridan farq qiluvchi 

jihatlari 

 

№  Turkumlash belgilari 

Farq qiluvchi jihatlar 

1 

2 

3 

1. 

Mulkchilik shakliga 

qarab 



  Davlat banklari 



  Aksioner banklar 



  Kooperativ banklar 



  Xususiy banklar 



  Mintaqaviy banklar 



  Qo„shma banklar 



  Xorijiy banklar 

2. 

Bajariladigan 

operatsiyalariga qarab 



 Universal banklar 



 Maxsus  banklar  (investitsiya  banklari,  eksport-

import  operatsiyalarini  olib  boruvchi  banklar, 

Zamin banki va h.k.) 

3. 

Faoliyat ko„rsatish 

hududi yoki joylash-

gan joyiga qarab 



 Xalqaro bank 



 Respublika miqyosidagi bank 



 Mintaqaviy bank 



 Viloyat banklari 

4. 

Tarmoq yo„nalishiga 

qarab 



 Sanoat banki 



 Qurilish banki 



 Qishloq xo„jalik banki 



 Savdo banki va h.k.  

 

Mustaqillik  yillarida  xorijiy  sarmoyalar  ishtirokidagi  banklarni 

tashkil etishga davlat tomonidan alohida e‟tibor berildi. Hozirgi paytda 

Respublikamiz  hududida  «O„zprivatbank»,  «KDF  bank»,  va  O„zbek-

Turkiya  «UT-bank»i  hamda  O„rta  Osiyo  hamkorlik  va  taraqqiyot 

bankining  Toshkentdagi  sho„ba  banki,  Eronning  «Soderot»  banki 

samarali faoliyat ko„rsatib kelmoqda. 

Hozirgi kunda Respublikamizda 2 ta davlat banki, 3 ta aksiyadorlik 

tijorat banki, 10 ta tijorat banki, 15 ta xususiy bank, 3 ta xorijiy sarmoya 

ishtirokidagi  banklar,  2  ta  sho„ba  va  qator  minibanklar  faoliyat 

ko„rsatmoqdalar. 

[69].  Tijorat  banklari  o„z  ustaviga  ega  bo„lib,  shu  ustav  asosida 

---

 

101 

faoliyat ko„rsatadi. Bank ustavida: 



 

bankning (to„la va qisqartirilgan) nomi va qayerda joylashganligi 

(pochta manzili); 



 

ustav  kapitalining  miqdori,  muassislar  ro„yxati  va  ustav 

kapitalidagi ulushlarning taqsimoti; 



 

bankning boshqaruv organlari, ularni tashkil etish tartibi, ularning 

vakolatlari hamda vazifalari haqidagi ma‟lumotlar; 



 

bank  auditi  tartibi,  shu  jumladan,  buxgalteriya  hisobi  xalqaro 

standartlarga muvofiq belgilangan hisobotlar va auditorlik dasturlarining 

maqsadlari ko„rsatilgan bo„lishi lozim. 

Bank ustavida «Banklar va bank faoliyati to„g„risida»gi qonunning 

8-moddasida  belgilangan  yuqoridagi  talablardan  tashqari,  qonun 

hujjatlarida nazarda tutilgan quyidagilarni, ya‟ni: 



 

bankka yuridik shaxs maqomini berish to„g„risidagi nizom; 



 

bankka qarashli muassasalar ro„yxati, ularning maqomi; 



 

bank va uning filiallarini tashkil etish hamda ularning faoliyatini 

to„xtatish tartibi; 



 

faoliyat  to„g„risidagi  ma‟lumotlarni  matbuotda  e‟lon  qilish 

majburiyati (tartibi); 



 

O„zbekiston  Respublikasi  Markaziy  banki  bilan  o„zaro 

munosabatlarini ham o„zida aks ettirgan bo„lishi lozim. 

Sherikchilik  asosida  tuzilgan  bankning  ustavi  yuqorida  keltirilgan 

talablardan  tashqari,  aksiyadorlik  jamiyatlar  va  mas‟uliyati  cheklangan 

jamiyatlar  faoliyatining  o„ziga  xos  xususiyatlarini  o„zida  mujassam-

lashtirishi  kerak.  Tijorat  banklar  ustaviga  o„zgartirishlar  O„zbekiston 

Respublikasi  qonunlaridagi  o„zgarishlar  munosabati  bilan  kiritiladi  va 

ular belgilangan tartibda ro„yxatdan o„tkaziladi. 

[70].Tijorat  banklarining  eng  muhim  vazifalari  an‟anaviy  tarzda 

quyidagilar hisoblanadi: 



 

vaqtinchalik  bo„sh  pul  mablag„lari,  jamg„armalar  va  yig„malarni 

mujassamlashtirish; 



 

hisob-kitob  to„lov  mexanizmining  faoliyat  ko„rsatishini  ta‟-

minlash, xalq xo„jaligida hisob-kitobni amalga oshirish va tashkil etish, 

to„lov muomalasini yo„lga qo„yish; 



 

alohida  xo„jalik  birliklari,  yuridik  va  jismoniy  shaxslarni 

kreditlash, ichki va tashqi xo„jalik aylanmasiga kredit xizmati ko„rsatish; 



 

veksellarni hisobga olish va ular bilan operatsiyalar o„tkazish; 



 

moliyaviy va moddiy boyliklarni saqlash; 

---

 

102 



 

mijozlarning  mulkini  ishonchli  tarzda  boshqarish  (trast 

operatsiyalari). 

Zamonaviy  bank  vazifalarini  chizmada  quyidagicha  tasvirlash 

mumkin (21-chizma).