Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-chizma. Germaniya bank tizimi. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2-chizma. Sobiq Ittifoqdagi bank tizimi. 

 

Sobiq Ittifoq bank tizimi 

Ittifoq Davlat banki 

Ittifoq tashqi savdo 

banki 

Ittifoq Qurilish banki 

Bundes bank va 11 zamin markaziy banki 

 

 

Aholiga xizmat 

ko„rsatuvchi bank-

lar 

 

Kreditlar 

bo„yicha 

banklar 

 



  Ipoteka tar-

moq banklar 



  Ixtisoslashgan 

banklar  



  Investitsiya va 

qimmatli qo-

g„ozlar bilan 

operatsiya qila-

digan banklar 

  



 Ipoteka ix-

tisoslashgan 

qurilish jam-

g„arma kassalar 



  Pochta jam-

g„arma banklar 

va boshqalar 

 

 

 



  Yirik banklar va 

ularning 

bo„limlari 



  Mintaqaviy 

banklar 



  Xususiy banklar 



  Xorijiy 

banklar 

bo„limlari 

 

 



  Jamg„arma 

g„aznalar 



  Tarmoq 

banklari 



  Uy-joy qu-

rish bo„yi-

cha 

jamg„arma 

 

 

Maxsus banklar 

Davlat banklari 

Davlat banklari 

---

 

12 

Sobiq  Ittifoq  bank  tizimida  Davlat  banki  monopol  mavqega  ega 

bo„lib,  o„z  vaqtida  emissiya  instituti,  qisqa  muddatli  kreditlashtirish  va 

xo„jaliklarga  hisob-kitob  operatsiyalari  bo„yicha  xizmat  ko„rsatuvchi 

markaz  hisoblanardi.  Ham  emissiya,  ham  hisob-kitoblar,  ham  kreditlar 

bo„yicha  mijozlarga  xizmat  ko„rsatish  funksiyalarining  bir  joyda  mo-

nopollashuvi Davlat bankini boshqaruv va nazorat organiga aylantirgan 

edi. 

O„zbekiston Respublikasining mustaqillikka erishishi iqtisodiy mus-

taqillik  sari qo„yilgan  ilk qadam  bo„ldi.  Mustaqil  yosh  davlatimiz  siyo-

satining  eng  muhim  yo„nalishlaridan  biri  bank  tizimini  isloh  qilishning 

dastlabki  bosqichida 1991-yilda  qabul  qilingan  «Banklar  va  bank  faoli-

yati  to„g„risida»gi  O„zbekiston  Respublikasi  qonuni  bozor  sharoitlariga 

mos  banklar  institutini  vujudga  keltirishning  asosiy  yo„nalishlarini  bel-

gilab berdi. 

Mazkur  qonunga  muvofiq  SSSR  davlat  bankining  hududiy  bo„limi 

O„zbekiston  Respublikasining  Markaziy  bankiga  aylantirildi  va  u  be-

vosita  davlat  boshchiligida  bank  tizimini  isloh  qilishni  boshladi.  Juda 

qisqa muddat ichida respublikamizda ikki pog„onali bank tizimi vujudga 

keltirildi.  

«O„zbekiston  Respublikasi  Markaziy  banki  boshchiligidagi  ikki 

bosqichli  bank  tizimini  tashkil  qilish  respublikaning  iqtisodiy  musta-

qillikka  erishish  hamda  bozor  munosabatlariga  o„tish  ehtiyojlariga  mos 

keladi»,

1

  ya‟ni  ikki  pog„onali  bank  tizimining  yuqori  pog„onasining 

bosh maqsadi milliy valuta – so„mning barqarorligini ta‟minlashdan ibo-

rat bo„lgan Markaziy bank, quyi pog„onasini esa bevosita mijozlar bilan 

ishlovchi tijorat banklari tashkil etadi (3-chizma). 

Shunday qilib, O„zbekistonda bank tizimi ikki pog„onali bo„lib, bi-

rinchi pog„onada O„zbekiston Respublikasi Markaziy banki, uning mar-

kaziy  apparati  va  viloyatlari  bo„yicha  Markaziy  bank  bosh  boshqar-

malari  tursa,  ikkinchi  pog„onada  tijorat  banklari,  ularning  sho„balari, 

chet el banklari sho„balari turadi. 

O„zbekiston Respublikasining «Banklar va bank faoliyati to„g„risida»gi 

qonuniga  ko„ra,  O„zbekiston  Respublikasida  tashkil  etilgan  hamma 

banklar bank  faoliyatining  subyektlari  hisoblanadi  va  ular tarkibiga qu-

yidagilar kiradi: 

                     

1

 Karimov I.A. O„zbekiston iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish yo„lida. – T.: O„zbekiston, 1999. 

---

 

13