Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

9-bob. BANK FOIZI VA FOIZ STAVKALARI 

 

9.1. Bank foizi va undan foydalanish mexanizmi 

 

 

[279].  Ssuda  foizi  vaqtincha  muddatga  berilgan  qiymatdan 

foydalanganligi  uchun  to„lanadigan  o„ziga  xos  to„lovdir.  Uning 

to„lovchisi  ham,  ta‟minot  manbayi  ham  mijoz  va  uning  foydasi 

hisoblanadi. 

Ssuda  foizi  turli  ko„rinishlarda  bo„lib,  ularni  bir  qator  belgilar 

bo„yicha tasniflash mumkin (60-jadval). 

 

60-jadval. 

Ssuda foizining turkumlanishi 

 

№ 

Tasniflash  

belgilari 

Ssuda foizi turlari 

1. 

2 

Kredit shakllari 

bo„yicha 



  Tijorat krediti bo„yicha foiz 



  Bank foizi  



 

Iste‟mol krediti bo„yicha foiz 



  Lizing shartnomalari bo„yicha foiz 



  Davlat krediti bo„yicha foiz 

2. 

Kredit tashkilotlari 

bo„yicha 



  Markaziy bank hisobiga foiz 



  Lombard krediti bo„yicha foiz 



  Bank foizi 

3. 

Investitsiyalar turi 

bo„yicha 



  Aylanma  mablag„lar  uchun  berilgan  kredit 

bo„yicha foiz  



  Asosiy  fondlar  uchun  berilgan  kredit  bo„yicha 

foiz 



  Qimmatli  qog„ozlarga  investitsiyalash  uchun 

berilgan kredit bo„yicha foiz 

4.  Kreditlash muddatlari 

bo„yicha 



  Qisqa muddatli ssuda foizi  



  Uzoq muddatli ssuda foizi 



 

o„rta muddatli ssuda foizi 

5. 

Kredit 

tashkilotlarining 

operatsiyalari turlari 

bo„yicha 



  Depozit foizi 



  Ssuda foizi 



  Banklararo kredit foizi va boshq. 

 

Bank  foizi  kredit  munosabatlariga  kirishgan  ikkita  subyektning 

bittasi bank bo„lsagina vujudga kelishi mumkin. 

Shuni  ta‟kidlash  lozimki,  kredit  tashkiloti  ssudani  asosan  o„zining 

emas,  balki  jalb  etilgan  mablag„lar  hisobidan  beradi.  Vaqtincha  bo„sh 

bo„lgan  pul  mablag„larini  qayta  taqsimlashdagi  vositachilik  faoliyati 

---

 

445 

uchun  bankning  olgan  daromadi  kompensatsiya  rolini  bajaradi.  Bank 

aktivlari  zimmasidagi  majburiyatlarning  bajarmaslik  riski  omonatchilar 

passivlari  oldidagi  majburiyatlarning  bajarmaslik  riskining  oshishiga 

olib keladi. Shunday qilib bank ssudalar bo„yicha to„lay olmaslik riskini 

o„z zimmasiga oladi. 

Foiz  siyosati  nafaqat  pul-kredit  siyosatini  muvofiqlashtirishda, 

shuningdek,  kredit  munosabatlarini  boshqarishda  ustuvor  iqtisodiy 

vosita vazifasini bajaradi.