Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

 

35-jadval. 

Lizing va kredit, ular o„rtasidagi farqlar 

 

 

№ 

Farqli jihatlari 

Munosabat turlari 

Kredit 

Lizing 

1. 

 

Obyektga nisbatan 

mulkchilik huquqi 



 Mulkdan 

foydalanish va uni 

boshqarish huquqi 

to„la qarz oluvchiga 

o„tadi 



 Mulkka egalik qilish va 

undan foydalanish mulkiy 

huquqdan to„la ajraladi. 

Mulkka ijaraga oluvchi

 

xo„jayinlik qiladi. 

 

2. 

 

Sotuvchiga nisbatan 

xaridorning kim 

bo„lishi 



  Kredit oluvchi 

yoki uning vakili 

Agar lizing oluvchi lizing 

sotuvchini o„zi tanlasa, u 

holda har ikkala subyekt 

bir xil mavqega ega 

bo„ladi. Agar lizing 

oluvchi lizing sotuvchini 

o„zi tanlamasa, u holda 

lizing beruvchining o„zi 

xaridor sifatida maydonga 

chiqadi. 

3. 

 

Kredit ta‟minoti 

nuqtayi nazardan 



  Mulkni garovga 

qo„yish 



  Bank kafolati  



  Ipoteka  



  Asosan lizing obyekti 

---

 

248 



  Sug„urta 

4. 

 

Lizing obyektiga 

qilinadigan xarajat 

tasnifi nuqtayi 

nazardan 



 Kredit hisobiga 

investitsiyalash 



 Lizing to„lovlari, ya‟ni: 

→ kredit uchun to„lov; 

→ amortizatsiya 

ajratmalari; 

→ komission to„lovlar; 

→ qo„shimcha xizmatlar 

uchun to„lovlar; 

→ qo„shilgan qiymat 

solig„i; 

→ sug„urta to„lovlari 

5. 

 

Kredit berish va uni 

qoplash shakli 



 Valuta-pul shaklida  



 Tovar shaklida; 



 Valuta-pul shaklida; 



 Aralash shaklda 

6. 

 

Kredit va savdo oldi-

sotdisidagi bog„lanish 

nuqtayi nazardan 



  Kredit munosabati 

oldi-sotdi aktini 

bajarish bilan bog„liq 



  Har doim ham sotib 

olishdan boshlanmaydi 

yoki sotish bilan 

yakunlanmaydi 

7. 

 

Kreditni qoplash 

manbayi 



 

 

Kredit oluvchining 

daromadi va 

foydasidan 



  Mahsulot tannarxiga 

qo„shiladigan 

amortizatsiya ajratmalari 

va boshqalar hisobidan 

8. 

 

Qo„shilgan qiymatga 

soliq solish nuqtayi 

nazardan 



 Soliq solinmaydi 



  Soliq solinadi 

9. 

 

Qarziy munosabatda 

qatnashuvchilar 

nuqtayi nazardan 



 Kreditor va kredit 

oluvchi 



  Lizing beruvchi, lizing 

sotuvchi va lizing oluvchi  

 

Jadvaldan ko„rib turibmizki: 



 

agar  bank  uzoq  muddatli  kreditida  undan  foydalanganligi  uchun 

soliq  to„lovlaridan  so„ng  foyda  hisobidan  foiz  to„lansa,  lizingda  esa  bu 

to„lovlar  mahsulot  tannarxiga  qo„shiladi.  Bu  foydaga  soliq  solish 

bazasini bir muncha kamaytiradi; 



 

agar  bank  krediti  eng  avvvalo  moliyalashtirishda  qo„shimcha 

manba yaratsa, lizing odatda 100 foiz moliyalashtirishni ta‟minlaydi; 



 

lizingga olingan mulk lizing beruvchi balansida aks ettiriladi. Bu 

lizing  oluvchining  moliyaviy  ko„rsatkichlarini,  xususan,  rentabellik 

darajasini,  o„z  mablag„i  va  qarzlari  koeffitsiyentlarini  bir  muncha 

yaxshilaydi, qo„shimcha qarz mablag„larini jalb qilishga imkon yaratadi; 



 

ko„pgina  mamlakatlarda  lizing  munosabatlari bank krediti  orqali 

uskunalar  sotib  olishdan  ko„ra  tadbirkorlarning  xarajatlarini  20-30 

---

 

249 

foizga kamaytirilishiga olib keladi; 



 

lizing  jadallashtirilgan  amortizatsiyadan  foydalanishga  imkon 

beradi. Bu esa tadbirkorga mulk solig„i summasini kamaytirishga imkon 

yaratadi; 



 

lizingda mahsulot sifati, uning butligi, yetkazib berish muddati va 

boshqa xizmatlar uchun lizing beruvchi emas, balki mazkur mahsulotni 

ishlab chiqaruvchi javob beradi. 

Lizing  mulkni  yollash  yoki  “prokat”ga  olish  tushunchasidan  ham 

farq qiladi (36-jadval).