|
34-jadval.
Lizing turlari
№
Lizingni
turkumlash
belgilari
Lizing turlari
I Z O H
1
2
3
4
Foydalanish
muddatiga
qarab
Moliyaviy
lizing
Bu ijaraga olingan mulkning to„la
qiymatini va ijarachi foydasini qoplashni
nazarda tutadi. Bunda amortizatsiya
to„liq bo„lishi yoki ijara obyekti qoldiq
bahoda qaytarib berilishi mumkin. Bu
lizing turi ijara obyektini uzoq muddatli
kreditlash hisoblanadi.
Tezkor lizing
Bu ko„proq ishlab chiqarish davri
bilan bog„liq bo„lgan lizing bo„lib,
obyekti qisqa davrga, ya‟ni uning yaroqli
davrdan kam davrga, qisqaroq vaqtga
ijaraga
beriladi.
Bu
holda
lizing
obyektining amortizatsiyasi to„liq amalga
oshmaydi, ya‟ni obyektni yana bir necha
marta ijaraga berish imkoniyati saqlanib
qoladi.
Bozor
sektoriga
bog„liqligiga
qarab
Ichki lizing
Bu
lizing
faqat
mamlakat
doirasidagi lizingdir.
Xalqaro lizing
Bu
mamlakatlararo
lizing
munosabatlarini tavsiflaydi
Xizmat qilish
shakli va
ko„lamiga
qarab
Sof lizing
Bunda ijaraga olinayotgan mulk
bilan bog„liq bo„lgan barcha texnik va
boshqa xizmatlar lizing oluvchining
zimmasiga yuklatiladi. Bu bilan bog„liq
xarajatlar lizing to„lovlariga qo„shiladi.
Bunday munosabatlar ko„proq moliyaviy
lizingga xos.
«Ho„l» lizing
Bunda ijaraga olinayotgan mulk
bilan bog„liq bo„lgan zaruriy texnik
xizmatlar, uni ta‟mirlash, sug„urtalash va
boshqa operatsiyalar lizing beruvchi
zimmasiga yuklatiladi.
243
Lizing
munosabatla-
rining
xarakteriga
qarab
Aralash lizing
bu lizing turi ham moliyaviy, ham
tezkor lizinglar unsurlarini mujassamlash-
tirgan. Shartnoma muddati tugashi bilan
mulk lizing oluvchi ixtiyoriga o„tadi.
Qaytariluvchi
lizing
Bu lizing turidan odatda o„zining
uskunalari
etmayotgan
firmalar
foydalanishadi. Bunda korxona lizing
kompaniyasini topadi va unga o„zining
mulkini sotadi, kompaniya esa, o„z
navbatida
mulkni
shu
korxonaga
qaytadan lizing shaklida topshiradi.
Natijada korxona o„ziga zarur bo„lgan
aylanma
mablag„larni
sotib
olish
imkoniga ega bo„ladi. Shartnoma shu
shart bilan tuziladiki, lizing muddati
tugashi bilan korxona qaytadan o„z
mulkini sotib oladi va unga o„z egalik
huquqini tiklaydi.
Moliyalashti-
ruvchilar
tarkibiga
qarab
Individual
lizing
Bunda lizing beruvchi uskunani sotib
olishda
o„z mablag„laridan qisman
to„lab,
asosiy
qismini
boshqa
kreditorlardan ssuda olish bilan qoplaydi.
Bu bir qadar murakkab lizing turi bo„lib,
odatda u kapital mablag„ni ko„p talab
qiladigan loyihalarga qo„llaniladi.
Guruhiy lizing
Bunda lizing beruvchi bitta shaxs
yoki firma emas, balki bir guruh
qatnashuvchilar (aksionerlar) bo„ladi va
ular maxsus korporatsiya (masalan, trast
kompaniyasi va boshq.) tuzishib, unga
ishonchli vakil tayinlashadi. Barcha
lizing munosabatlarini bajarishda u
boshchilik qiladi.
Yangilanish
muddatiga
qarab
Revolver
lizing
Bu lizing turi lizing oluvchiga
uskunalarni dam-badam almashib turish
zaruriyati tug„ilgan hollarda qo„llaniladi.
Bu hol texnologik jarayonning o„ziga
xosligi bilan bog„liq bo„ladi.
Yangilanib
turiluvchi
lizing
Ijarachi buyurtmasiga binoan vaqti-
vaqti bilan yangi uskunalar bilan
almashtirib turish zaruriyati tug„ilgan
hollarda qo„llaniladi.
Sublizing
Bu tadbirkorlik faoliyatidan maj-
244
Uchinchi
shaxs
tomonidan
foydalanish
huquqiga
qarab
(qo„shimcha
lizing)
buriyatlarning bir turi bo„lib, lizing
obyektini boshqa uchinchi lizing oluv-
chiga topshirishni bildiradi. «Lizing
to„g„risida»gi Qonunning 6-moddasida
shunday yozilgan:
«Lizing oluvchi lizing beruvchi oldida
lizing shartnomasi yuzasidan javobgar
bo„lib qolgan holda, lizing shartnomasi
bo„yicha olgan lizing obyektini lizing
beruvchining
yozma
roziligi
bilan
vaqtinchalik egalik qilish va foydalanish
uchun uchinchi shaxsga qo„shimcha
lizingga topshirishga haqli».
Sublizing shartnomasining amal qilish
muddati lizing shartnomasining amal
qilish muddatidan ortiq bo„lishi mumkin
emas.
Asosiy lizing
Bu lizing uchinchi shaxs tomonidan
lizingdan foydalanish huquqi ko„zlan-
magan lizing turidir.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
