Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта



Download 4,68 Mb.
Pdf ko'rish
bet47/511
Sana13.07.2021
Hajmi4,68 Mb.
#117751
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   511
Bog'liq
bank ishi

 

Pul  massasi  –  bu  muomalaga  chiqarilgan  metall  tangalar  va  qog„oz 

pullar (xazina va bank biletlari) ning jami miqdoridir.

 

Pul muvozanatiga ta‟sir 

qiluvchi omillar 

Pulga bo„lgan talab 

Pul taklif qilish ko„lami 



 

59 


bajarish  uchun  mavjud  bo„lgan  pul  massasi,  eng  avvalo,  bank  sektori 

tomonidan  taklif  qilinadigan  pulga  va  pulga  bo„lgan  talabga,  ya‟ni  no-

bank  sektorning  o„z  ixtiyorida  muayyan  pul  massasining  bo„lishiga 

intilishi yoki talab qilib olinuvchi omonatlarga bog„liq (11-chizma). 

Ko„rib  turibmizki,  pul  massasi  oddiy  tushuncha  emas  va  u  umumiy 

qabul  qilingan  tasavvurga  mos  kelmaydi.  Odatda,  kishilar  pulni  avvalo 

naqd mablag„ – qog„oz kupyuralar va mayda chaqa tangalar deb hisoblash-

ga  o„rganishgan.  Aslida  esa  naqd  pullarning  umumiy  pul  massasidagi 

ulushi juda kam bo„lib, korxonalar orasidagi, chakana savdodagi bitimlar-

ning  asosiy  qismi  rivojlangan  bozor  iqtisodiyoti  sharoitida  bank  hisobva-

raqlaridan foydalanish yo„li bilan amalga oshiriladi. 

 Mamlakatda  rivojlanish  va  pul  muomalasi  barqarorligi  darajasi 

bilan  pul  massasidagi  naqd  pul  ulushini  bir-biriga  bevosita  bog„liq  deb 

hisoblash  mumkin.  Masalan,  AQSh  va  boshqa  rivojlangan  mamla-

katlarda  bu  ko„rsatkich  «VISA»  kabi  ilg„or  tizimlar  qanchalik  keng 

tarqalganiga qarab 5-10 foizdan oshmaydi. MDH davlatlarida va bizning 

respublikamizda,  xususan,  bu  ulush  darajasi  30  foizdan  oshib,  pul  tizi-

mini  moslashuvchanlikdan  mahrum  etgan  va  xilma-xil  suiiste‟mol-

liklarga nisbatan ta‟sirchan qilib qo„ygan. 

[45].  Har  bir  pul  tizimining  asosiy  tarkibiy  qismlari  tarixan  shakl-

langan  va  tegishli  mamlakatlarning  qonun  hujjatlarida  rasmiy  mustah-

kamlangan. Pul massasi tarkibi aktiv va passiv qismdan iborat (12-chiz-

ma). 


Bulardan  tashqari,  pul  massasi  bevosita  xarid  yoki  to„lov  vositasi 

sifatida foydalanish mumkin bo„lmagan tarkibiy qismlarni ham qamrab 

oladi. Bularga: 

–  muddatli  hisobvaraqlardagi,  jamg„arma  omonatlardagi  va  tijorat 

banklaridagi depozit sertifikatlar 

 

 



 

 


Download 4,68 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   511




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish