Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта таьлим вазирлиги қарши мухандислик-иқтисодиёт интитути

ЯРИМ ЙИЛ ИШЛАДИМ, ЭНДИ ДАМ ОЛИШИМ МУМКИН

Йиллик асосий таътилни олиш ҳуқуқини берувчи иш стажига қуйидагилар киради:

иш йили давомида ҳақиқатда ишланган вақт;
ходим ҳақиқатда ишламаган бўлса ҳам, лекин унинг иш жойи (лавозими) сақланган вақт. Масалан, малака ошириш курсларида, хизмат сафарида бўлганда, байрам ва дам олиш кунлари, йиллик меҳнат таътили олиш даври, касал бўлган (вақтинча меҳнатга қобилиятсизлик), ҳомиладорлик ва туғиш таътилида бўлиш вақти ва ҳоказо;
меҳнат шартномаси ғайриқонуний равишда бекор қилинганлиги ёки ходим бошқа ишга ўтказилганлиги натижасида қилинган ҳақ тўланадиган мажбурий прогул вақти, башарти ходим кейинчалик аввалги ишига тикланган бўлса;
тармоқ келишувлари, жамоа шартномалари ва корхонанинг ўзга локал ҳужжатлари, меҳнат шартномасининг шартларида назарда тутилган бошқа даврлар. Масалан, жамоа шартномасига кўра, йиллик ҳақ тўланадиган таътилга чиқиш ҳуқуқини берадиган иш стажига иш ҳақи сақланмаган ҳолда 2 ҳафта ва ундан кўп, бироқ 8 ҳафтадан ошмайдиган таътил киритилади.
Таътилларни ҳисоб-китоб қилиш учун стажга қуйидаги вақт киритилмайди:
ходимнинг узрли сабабларсиз ишда бўлмаган вақти;
болани парваришлаш бўйича қисман ҳақ тўланадиган таътил вақти;
муддати 2 ҳафтадан ошадиган иш ҳақи сақланмайдиган таътил вақти.


МИСОЛ. 2012 йил 1 майда ишга тушган ходим 3 ой (1.06.2012 йилдан 31.08.2012 йилгача) корхона раҳбари билан келишган ҳолда иш ҳақи сақланмайдиган таътилда бўлди. 2013 йил 2 сентябрдан унга тасдиқланган жадвалга кўра таътил берилади. Корхонанинг локал ҳужжатларида йиллик ҳақ тўланадиган таътил олиш ҳуқуқини берадиган иш стажига 2 ҳафтадан зиёд иш ҳақи сақланмайдиган таътилда бўлиш вақтини киритиш назарда тутилмаган. Шу сабабли стажни ҳисоб-китоб қилиш чоғида 2012 йилнинг 1 июнидан 14 июнигача бўлган давр стажга киритилади, 15 июндан 31 августгача бўлган давр эса киритилмайди. Шу тариқа, ходимга 2012 йил 1 майдан 2013 йил 14 июлгача ишлаган даври учун таътил берилади. Яъни унинг иш йили 2 ҳафтадан кўпроқ иш ҳақи сақланмайдиган таътилда бўлиш даврига узайтирилган.

Йиллик асосий таътил биринчи иш йили учун 6 ой ишлангандан кейин берилади.

МИСОЛ. Ходим 2014 йил 5 майдан ишлай бошлаган. Меҳнат шартномасида унга 24 иш кунидан иборат йиллик таътил белгиланган. 6 ой тугагач - 2014 йил 5 ноябрда ходим биринчи иш йили учун 24 иш кунидан иборат таътилга чиқишга ҳақлидир.

Агар ходим иш берувчи билан шартномага кўра тўлиқсиз иш кунида, масалан, 5 кунлик иш ҳафтасида 4 соатдан ишлашга қабул қилинган бўлса, у тўлиқ иш вақтида ишлайдиган шахслар билан тенг меҳнат ҳуқуқларига эга бўлади. Яъни унга тўлиқ йиллик таътил берилади, иш даври тўлиқ иш вақти сифатида меҳнат стажига ҳисобланади ва ҳ.к. Тўлиқсиз иш вақти шарти билан ишлаш ходимнинг йиллик асосий меҳнат таътилининг муддатини, меҳнат стажини ҳисоблашни ҳамда бошқа меҳнат ҳуқуқларини бирон-бир тарзда чеклашга асос бўлмайди (МКнинг 119-моддаси).

Таътил қуйидаги ходимларга уларнинг хоҳиши бўйича 6 ой ўтмасдан олдин берилади:
аёлларга - ҳомиладорлик ва туғиш таътили олдидан ёки ундан кейин;
I ва II гуруҳ ногиронларига;
18 ёшга тўлмаган шахсларга;
муддатли ҳарбий хизматдан резервга бўшатилган ва ишга жойлашган ҳарбий хизматчиларга;
ўриндошлик асосида ишлаётганларга - асосий иш жойидаги таътил билан бир вақтда, ўриндошлик асосида ишлаган вақтига мутаносиб равишда ҳақ тўлаган ҳолда;
ишлаб чиқаришдан ажралмаган ҳолда умумий таълим мактабларида, олий ва ўрта махсус, касб-ҳунар ўқув юртларида, кадрларнинг малакасини ошириш, уларни тайёрлаш ва қайта тайёрлаш институтлари ва курсларида ўқиётганларга, агар улар ўзларининг йиллик таътилларини имтиҳонлар, синовлар (зачётлар) топшириш, диплом, курс, лаборатория ва бошқа ўқув ишларини бажариш вақтига тўғрилаб олишни хоҳласалар;
технологиядаги, ишлаб чиқариш ва меҳнатни ташкил этишдаги ўзгаришлар, ходимлар сони (штати) ёки ишлар хусусияти ўзгаришига олиб келган ишлар ҳажмининг қисқарганлиги ёхуд корхонанинг тугатилганлиги муносабати билан ишдан озод этилган ходимларга.
Мактаблар, олий ва ўрта махсус, касб-ҳунар ўқув юртлари, кадрларнинг малакасини ошириш, уларни тайёрлаш ва қайта тайёрлаш институтлари ва курсларининг муаллимларига биринчи иш йилида йиллик таътил, уларнинг мазкур ўқув юртига ишга кирган вақтидан қатъи назар, ҳақиқий ишлаган вақтига мутаносиб равишда ҳақ тўлаган ҳолда ёзги таътил даврида тўлиқ берилади.
Биринчи иш йили учун йиллик асосий таътил 6 ой ишлагандан кейин берилиши сабабли иш берувчи, масалан, 4 ой ишлаган ва кейин ишдан бўшаш нияти билан таътилга ариза берган ходимнинг илтимосини рад этишга ҳақлидир. Албатта, агар у юқорида саналган, меҳнат тўғрисидаги қонун ҳужжатларига кўра 6 ой ўтмасдан таътил берилиши керак бўлган шахслар гуруҳига кирмаса. Ушбу ҳолда ишдан бўшаётган ходимга фойдаланилмаган таътил учун компенсация тўланади.

Фойдаланилган адабиётлар

1. 
   12-сон болалар мусиқа ва саньат мактаби тарихи
   
2. 
   УзАсбо дастури хақида қўланма
   
3. 
   Lex.uz
   
4. 
   Молиячи журнали