Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги

Мойли локлар. Бу органик эритувчи (уайт-спирит, скипидар ва ҳ.к.) лар 
сиккатив, смола ва ўсимлик мойининг эритмасидар. Уларни ишлаб чиқаришда 
синтетик смолалар (алкидли, кам эрувчан фенолфориальдегид ва б.) кўп 

---

ишлатилади.
Мойли локларнинг ишлатилиши унинг таркиби ва лок парданинг 
хусусиятига боғлиқ, улар таркибига кўра кўп ёки кам, қаттиқ ва эластик 
бўлиши мумкин. 
Локда ёғ қанча кўп бўлса, у шунча ёғли бўлиб пардаси шунча эластик ва 
атмосфера таъсирига чидамли бўлади. Танланган мой ва смоланинг миқдорий 
нисбатига қараб (канифоль асосида) мойли локларни ёғли, ўртача ва юпқа лок 
пардалари гуруҳларга бўлинади. 
Ёғли локлар кўп миқдордаги (75% лок парда ташкил этувчи асос) мойга 
эга, бунинг натижасида анча эластик ва атмосфера таъсирига чидамли бўлади. 
Бундай локлар ташқи пардоз ишларига, букиладиган юза ва бошқа 
деформацияларга мўлжалланган буюмларни бўяшда ишлатилади. Аммо ёғли 
локларнинг пардаси етарли қаттиқликка эга эмас, ёмон полировка ва 
шлифовка қилинади, шунинг учун ҳам уларни асосан ишқаланиш, зарба ва 
ҳоказога мўлжалланмаган юзалар учун қўлланилади. 
Кам мойли локларда мой миқдори 30% дан ошмайди. Улар қаттиқ ва 
ялтироқ, аммо кам эластик лок пардалар ҳосил қилиб, тез қотади. Бундай 
пардалар яхши шлифовка қилинади, лекин атмосферага чидамлилиги пастроқ 
бўлади. Бундай локлар асосан турли ички пардоз ишлари (мебельни локлаш ва 
ҳ.) да ишлатилади. 
Ўртача мойли локлар таркибида мой миқдори 35 % га тенг. Одатда 
уларнинг пардаси етарли даражада намга чидамли, қаттиқ ва яхши шлифовка 
қилинадиган бўлади. Бу локлар асосан ички ишлар (полни бўяш) да 
ишлатилади.Шунингдек, 
қурилишда 
янги 
ўсимлик 
мойининг 
модификацияланган, алкид ёки канифоль смоласининг тиниқ эритмаси кўплаб 
ишлатилмоқда. Унинг ранги оч сариқдан жигарранггача бўлади. Уларни ёғоч, 
металл юзаларни бўяш ва қуюқлашган мойли бўёқларни суюлтириш учун 
ишлатилади. 
Алкидли локлар. Алкидли смолалар асосида яратилган локларнинг 
хиллари жуда кўп. Улардан асосийси гелифтал(ГФ) ва пентафтал (ПФ) локлар 
ҳисобланади.. Фарқи шундаки мойли смолали локлар мой ва смоланинг 
аралашмасидан иборат бўлса, гелифтал ва пентофтал локларда ўсимлик мойи 
молекулалари билан кимёвий боғлиқликда бўлади.