Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги андижон машинасозлик институти

иккинчи усул - айрим шахс даражасидаги усул. Бунда маҳсус дастурлардан 
фойдаланиб, стресслар бошқарилади. Бундай дастурлар медитация, тренинг машклари, 
пархез ва баъзан хатто ибодат килишни ҳам уз ичига олади. Улар инсонга ўзини яхширок 
хис этишга, уз кучларини тиклашга ѐрдам беради. 
Ўзгаришлар ҳамма ташкилотларга ва бошқариш погоналарига таъсир 
кўрсатадилар, лекин беқарор ташки мухит шароитида фаолият кўрсатувчи ташкилотлар 
бу таъсирни купрок сезадилар. Ўзгаришлар ички ўзгарувчиларнинг ҳар бирида содир 
бўлиши ва ҳар кайсисига таъсир этиши мумкин. Барча ўзгарувчилар бир-бирларига узаро 
боғлиқлиги сабабли, раҳбарлар уларнинг биридаги ўзгаришларни куриб чикаѐтганда 
бошқа омилларга таъсирини хисобга олиши зарур. 
Ташкилотдаги ўзгаришлар самарали бўлиши учун ўзгаришлар зарурлигини
тушиниш, уларни амалга оширишга ундаш ва рагбатлантириш, уларда иштирок этиш ва 
йуналтириб туриш, илмий изланиш ва тажрибалар утказиш ҳамда узгалар фикрини кабўл 
килиш ва тушуниш талаб этилади. 
Куп холларда ходимлар томонидан ўзгаришларга нисбатан каршилик юзага келади.
Бу каршилик бартараф этилиши учун зарур чора - тадбирлар, яъни ходимларга 
ваколатларни таксимлаш, тушунтириш ва маълумот бериш, қарорлар кабўл килишга жалб 
килиш, музокаралар утказиш ва х.к. лар амалга оширилиши мумкин. 
Ташкилий ривожланиш чоралари - бу ташкилот фаолиятининг яхшиланишига 
каратилган фаолиятдир. Бу омилларга диагностик чоралар, тескари алока, таълим ва малака 
ошириш, таркибий ўзгаришлар, ташкилий жараѐнлар бўйича маслахатлар, гурухларни 
шакллантириш ҳамда гурухлараро фаолиятни тартибга солиш киради. 
Хулоса килиб айтиш мумкинки, ўзгаришлар ва ихтилофлар ҳар кандай ташкилот 
фаолиятида мавжуд бўлиб, уларни самарали бошқариш ташкилотнинг муваффакиятига 
ижобий таъсир кўрсатади. 
Шундай килиб янгиликларни киритишда ѐки бирор жараѐнга таъсир ўтказишда 
барча ўзгарувчиларни ҳисобга олган ҳолда, масалага комплекс ѐндошиш талаб этилади. 
Ходимни бошқариш тизимини ва юқоридаги амалга оширилиши кўзда тутилган 
тадбирларни илмий асосланган ҳолда ташкил этиш мақсадга мувофиқ ҳисобланади. 
Хулоса қилиб таъкидлаш мумкинки, бугунги кунда кадрлар фазилатларини 
шакллантириш ва ривожлантириш масалалари ҳамда уни илмий асосда ўрганиш 
ижтимоий-иқтисодий аҳамият касб этмоқда. Кадрлар сифатларини тарихий ва замонавий 
асосларини ўрганиш, уларни ривожлантириш тадбирларини ишлаб чиқиш. ислоҳотларни 

---

178 
туб моҳиятини англаб этиш, корхоналар манфаатларини мақсадга мувофиқ таҳминлаш, уни 
замонавий талаблар асосида бошқариш имкониятларини яратиб беради.
Инсон омилига эҳтибор, одамларга нисбатан жиддий, маҳсулият билан ѐндашиш 
меҳнат ресурсларини бошқаришнинг бош ғоясидир. 
Барча корхоналарда кадрлар сиѐсати ишлаб чиқишда ходим ҳарактерининг 
ижобий, салбий ва ўрта одатий томонларини таҳлил қилиш жуда муҳим, чунки ушбу
сифатлар улар билан ишлаш тизимини ишончлилигини таҳминлайди. Ходимларни 
бошқариш бу одамларга ва уларнинг ташкилот билан бўладиган ўзаро 
муносабатларини бошқаришга оид менежментнинг бир қисмидир.
Ходимларни бошқариш тизими корхоналар ишчи ва хизматчиларни бошқариш
тамойиллари, меҳѐрлари ва усуллари йиғиндисини ўз ичига олади. Шунингдек, 
ходимларни танлаш, баҳолаш, жой-жойига қўйиш кадрлар сиѐсатининг қуйи
тизимларидан иборат.