|
Ир
–
бу ҳам ўтган даврда.
Таҳлил қилинаѐтган даврда персоналнинг малака
даражасини ошириш суръати
(АОП)
ни қуйидаги формула билан
аниқлаш мумкин:
100
n
n
р
ОП
ОП
ОП
ОП
Бу
ерда
ОПр
-
ҳисоб
даврида
мактаб
ва
ўқув
муассасаларида персонални ўқитишнинг ўртача йили миқдори.
ОПа
– бу ҳам ўтган даврда.
375
Таҳлил қилинаѐтган даврда ташкилот персоналининг ўртача ѐши
миқдори
(АВП)
қуйидаги формула билан аниқланади:
100
п
п
р
ВП
ВП
ВП
ВП
Бу ерда ВП – ҳисоб даврида ташкилот персоналининг ўртача ѐши, йил;
ВПп – бу ҳам ўтган даврда.
ИШЛАБ ЧИҚАРИШНИ ТАШКИЛ
ЭТИШ АСОСЛАРИ
• Мавзу таркиби
• 1 Ташкилий тузилмалар.
• 2. Ишлаб чиқариш тузилмалари
• 3. Ишлаб чиқариш жараёнлари кўринишлари
• 4. Маконда ишлаб чиқариш жараёнларини ташкил
этиш.
• 5 Вақтда ишлаб чиқариш жараёнларини ташкил
этиш.
• 6. Ишлаб чиқаришни ташкил этиш тоифаларининг
тавсифи.
376
Ташкилий тузилмалар
– менежмент тизими
амал қилишининг қурилиши ва координацияси,
бизнес-режани, инновацион лойиҳаларни
бажариш бўйича бошқарув қарорларини ишлаб
чиқиш ва амалга ошириш билан шуғулланадиган
бўлим ва хизматлар йиғиндисидир.
• Ким алоҳида ишласа, жамлайди,
бирга ишлаганлар кўпайтиради.
• А.Багданов
Корхона ташкилий тузилмасининг тури, мураккаблиги ва
иерархиклигини (бошқарув даражасининг миқдори) ни
аниқлайдиган асосий омиллар қуйидагилар ҳисобланади:
Ишлаб чиқариш қамрови ва савдо ҳажми;
Чиқарилаётган маҳсулот номенклатураси;
Маҳсулотни соддалаштиришнинг мураккаблиги ва даражаси;
Ишлаб чиқаришни ихтисослаштириш, концентарциялаш,
комбинациялаш ва кооперативлаштириш даражаси;
Ҳудуд инфратузилмасини ривожлантириш даражаси;
Корхонани халқаро интегрлаштириш (фирма, ташкилот) ва
бошқалар.
377
Корхона тузилмасининг ривожланиш
омилларига қуйидагилар киради:
• Ишлаб чиқаришни ихтисослаштириш ва
коопиративлаштиришни ривожлантириш;
• Бошқарувни автоматлаштириш;
• Тузилмани лойиҳалаштиришга ва менежмент
тизимини амал қилишига жами илмий
ёндашувларни қўллаш;
• Ишлаб чиқариш жараёнларини оқилона ташкил
қилиш тамойилларини кузатиш (пропорционаллик,
тўғри аниқлик ва бошқалар);
• Мавжуд бошқарув тузилмаларини муаммоли-
мақсадли тузилмага ўтказиш.
Корхонанинг муаммоли-мақсадли тузилмасини
шакллантиришнинг асосий тамойиллари қуйидагилар
ҳисобланади:
• Мақсадли ёндашув, корхонанинг мақсад дарахти тузилмасини
шакллантириш;
• Корхона раҳбарлари ўринбосарлари миқдорини аниқлашда
мажмуалилик (мақсад дарахтининг биринчи даражаси);
• Муаммога йўналтирилганлик, корхона бўйича бир бутун аниқ
функцияларни бажариш ёки аниқ муаммони ҳал этиш учун
бўлинмаларни шакллантириш (мақсад дарахтининг 2-даражаси);
• Алоҳида товарлар ва бозорлар бўйича бўлинмалар тузилмаларини
қуришда аниқ товар ёки бозорларга йўналтирилганлик, корхонанинг
молиявий режасини шакллантириш (мақсад дарахтининг 3-даражаси);
• Корхона мақсадларини бажаришни мажбурий горизантал координация
қилиш учун махсус бўлинмаларнинг йўқлиги;
• Тузилманинг ўзгаришларга таъсирчанлигини ва мослашувчанлиги;
• Аниқ бир товарнинг рақобатбардошлилигига эришиш учун
муаммоларнинг ҳал этилишининг маркетологлар томонидан
таъминланиши (горизантал бўйича).
378
Муаммо, мақсад, функция
(ҳуқуқий таъминот)
Ҳуқуқий бўлим
Ахборот таъминоти
Ахборот маркази
Корхонанинг мақсади:
Даромад, ривожланиш
Раҳбар
Бошқарувни ташкил этиш
Бош менежер
Бухгалтерия ҳисоби ва
аудит
Бош бухгалтер
5.
ижтимоий
масаллар бўйича
ўринбосар
4. ишлаб чиқариш ва
сервис бўйича
ўринбосар
3. Тижорат
директори
2. Техник директор
1. Маркетинг
бўйича ўринбосар
Стратегияни
шаклантириш, бозорни
кенгайтириш
Сифатни ошириш, ишлаб
чиқаришни
ривожлантириш
Ресурс таъминоти,
молия,
режалаштириш
Маҳсулотни ишлба
чиқариш ва сотишни
ташкил этиш
Ижтимоий ривожланиш ва
атрофмуҳитни муҳофаза
қилиш
1.1 1.2, 1.3, 1.4.
2.1 2.2. 2.3 2.4 2.5 2.6
3.1 3.2 3.3 3.4
4.1. 4.2 4.3. 4.4 4.5 4.6 4.7
5.1 5.2 5.3 5.4
1.2.1 1.2.5
МТ
А
Б
Б
А
2. Ишлаб чиқариш тузилмалари
–
бизнесрежада берилган параметрларга эга
бўлган тайёр маҳсулот - тизим “кириш”и ва
унинг “чиқиш”ини қайта ишлашни
таъминлайдиган корхоналарнинг асосий,
ёрдамчи ва хизмат кўрсатувчи бўлинмалари
йиғиндисидир.
379
Корхона
Асосий цехлар
Ёрдамчи
цехлар
Хизмат кўрсатиш
хўжалиги
Транс
порт
омбор
Таъмир
лаш-
механика
Инстру
ментал
Электро
таъмирлаш
Энерге
Тик
(котелли,бу
ғлантиради
ган,
компрес
сорли ва
бошқа
лар)
Йиғиш-
синов
Охириги
йиғиш
Синов
Қайта
ишловчи
Механик ва
механика
йиғиш
(предмет
ли участка
лар билан)
Термик
Тайѐр
лов
Бичиш-
тайѐрлов
Қуйиш
ѐпиқ
Темирчили
к
Штамповка
Корхоналарнинг ишлаб чиқариш тузилмаларини ривожлантиришнинг асосий
омиллари қуйидагилар ҳисобланади:
•
Корхоналар тузилмаларининг янгиликлар ва янги маҳсулотларга мобиллиги ва
мослашувчанлигини таъминлаш мақсадида ишлаб чиқариш тузилмаларини лойиҳалаштириш ва
ривожлантириш соҳасида ютуқларни доимий ўрганиб бориш;
•
Корхона ишлаб чиқариш бўлинмаларининг миқдори ва ҳажмини мақбуллаштириш;
•
Асосий, ёрдамчи ва хизмат кўрсатувчи бўлинмалар ўртасидаги оқилона нисбатни таъминлаш;
•
Чиқарилаётган маҳсулотларнинг конструктив бир хиллигини таъминлаш;
•
Бўлинмаларни режалаштиришнинг ва корхона бош режаининг мақбуллиги;
•
Ишлаб чиқаришни автоматлаштириш даражасини ошириш;
•
Корхона ишлаб чиқариш тамойили компонентларининг ишлаб чиқариш қуввати бўйича
пропорционаллик, технологик жараёнлар тараққиёти (конструкция талаблари нуқтаи назаридан),
автоматлаштириш даражаси, кадрлар малакаси ва бошқа параметрларга мувофиқлигини
таъминлаш;
•
Меҳнат предметларининг келиб чиқиши узоқлигини (йўлини) қисқартириш мақсадида тўғри
аниқлиги тамойилига тузилманинг мослигини таъминлаш;
•
Тизимдаги (корхонанинг ишлаб чиқариш тузилмаси) жараёнлар сифати даражасининг тизим
“кириш”и сифати даражасига мос келишини таъминлаш. Шунда тизимнинг “чиқиш” сифати ҳам
юқори бўлади;
•
Йирик корхона (уюшма, акционерлик жамияти, фирма ва бошқалар) ичида юридик жиҳатдан
мустақил бўлган, ишлаб чиқаришнинг предмет ёки технологик ихтисослаштирилганлигига эга
кичик ташкилотларни яратиш;
•
Асосий фондлар хизматининг меъёрий муддатини қисқартириш;
•
Корхонанинг асосий ишлаб чиқариш фондларининг режали-огоғлантирувчи таъмирлаш графигини
кузатиб бориш, ўткилаётган теъмирлаш ишларининг давомийлигини қисқартириш ва уларнинг
сифатини ошириш, фондларни ўз вақтида тиклаш.
380
3. Ишлаб чиқариш жараёнларининг
Do'stlaringiz bilan baham: |
