Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсустаълим вазирлиги тошкент тўҚимачилик ва



Download 1,16 Mb.
bet57/305
Sana19.02.2022
Hajmi1,16 Mb.
#459874
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   305
Bog'liq
УМК МАКРОИҚТИСОДИЁТ 2020 26950 34096

М = (1/ rr ) х Д


Бунда: М- пул таклифи ҳажми; rr – мажбурий захиралаш нормаси; Д - дастлабки депозит.
Келтирилган формуладан кўриниб турибдики, пул таклифи 1/∆rr коэффицентига боғлиқ бўлиб, уни банк мультипликатори ёки пул экспансияси мультипликатори, деб аталади. У ушбу банк заҳиралар нормасида ортиқча захираларнинг бир пул бирлиги билан яратилиши мумкин бўлган янги кредит пулларининг энг кўп миқдорини билдиради.


  1. Пул таклифининг кенгайтирилган модели, пул мультипликатори


Пул таклифининг умумлашма модели Марказий банкнинг пул таклифидаги роли ҳамда пулнинг бир қисмини депозитлардан нақд пулларга оқиб ўтишни ҳисобга олган ҳолда ёзилади. Бу модел бир қатор янги ўзгарувчиларни ўз ичига олади.Булар:

  • пул базаси (резерв пуллар, юқори қувватли пуллар) – банк тизимидан ташқаридаги нақд пуллар ва тижорат банклари Марказий банкда сақлайдиган депозитлар суммаси;

  • депонентлаш коэффициенти - Cr = С/ Д

Пул базасини МВ ва банк резервларини R деб белгиласак,

MB=C+R.


Пул таклифининг кенгайтирилган моделини қуйидагича ёзиш мумкин:
Cr +1
Мs =------------- · MB ёки Мs = m · MB
Cr + rr
(Cr +1)/ (Cr + rr) нисбат пул мультипликатори деб юритилиб бир сўмлик пул базаси ҳисобига неча сўмлик пул таклифи юзага келишини кўрсатади. Пул мультипликаторини – пул таклифининг пул базасига нисбати кўринишида ёзиш мумкин:
Мs С+Д С/ Д + Д/ Д Cr + 1
m = ------------ = ----------- = ------------------- = --------------
MB C+R С/ Д + R / Д Cr +rr
Cr миқдори – аҳолининг ўз маблағларини нақд пуллар ва депозитлар ўртасида қандай пропорцияда сақлашни танлашга боғлиқ.
rr = R / Д миқдори эса – аҳолининг нафақат Марказий Банк белгилаб берган мажбурий резерв нормасига, балки тижорат банклари сақлаб туришни мўлжалланаётган ортиқча резерв миқдорига ҳам боғлиқ.
Демак, пул таклифи пул базаси ва пул мультипликатори миқдорига боғлиқ экан.Пул мультипликатори пул базасининг бир миқдорга ошиши натижасида пул таклифи қандай ўзгаришини кўрсатади.


*Ўзбекистон Республикасининг“Ўзбекистон Республикаси Марказий Банки тўғрисида”ги Қонуни, 1995 йил. 21 декабрь / Ўзбекистон банк тизимини ислоҳ қилиш ва эркинлаштириш бўйича қонунчилик ҳужжатлари тўплами.Т.: Ўзбекистон, 2003., 18-.б.
Марказий банк пул таклифини авваламбор, пул базасига таъсир этиш йўли билан тартибга солади.
Мамлакатда пул миқдори кўпаяди, агар:
-пул базаси ўсса;

  • мажбурий заҳиралаш нормаси пасайтирилса;

  • тижорат банкларининг ортиқча резервлари камайса;

-нақд пулларнингн депозитлар умумий суммасига нисбати пасайса.



  1. Download 1,16 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   305




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish