Œзбекистон республикаси олий ва œрта махсус

13-BULIM. 
ISH XAKINI TIZIMLARI VA SHAKLLARI. 
13.1 Ish xakining shakllari va tizimlari. Кunbay, ishbay, akkord xak to’lash. 
Ishchilar, muxandis-texnik xodimlar va xizmatchilarning ish xaki tashkil 
kilish jarayonida tarif xamda ish xaki tizimidan foydalaniladi. Ish xakining 
shakli va tizimi sarflangan mehnatning mikdori va sifatiga yarasha 
rag’batlantiriish yuli bilan ta’minlanadi.
Sanoatda ish xaqining ishbay va vaktbay shaklidan foydalaniladi. 
Mexnatga xaq to’lashning ishbay shaklida
mehnat xaki ishlab chikarilgan 
mahsulot yoki bajarilgan ish birligiga to’lanadigan ish xaqi mikdoridan iborat 
bo’ladi. Ishbay haq to’lashda asosiy mehnat normasi sifatida mahsulot ishlab 
chiqarish normasi (ish birligiga sarflangan vaqt normasi) namoyon bo’ladi. Bu 
norma ham qonun bilan belgilangan ish vaqti muddatidan kelib chiqib 
hisoblanadi. Xodimning asosiy mehnat vazifasini – normani bajarganligi uchun 
u tarif stavkasi miqdorida ish haqi oladi. Agar bu norma bajarilmasa yoki 
oshirib bajarilsa, xodimga to’lanadigan haq tegishli ravishda tarif stavkasidan 
kam yoki yuqori bo’ladi.