Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълимвазирлиги мирзо улуғбек номидаги

«Танқидий фикрлаш»
атамаси илк бор ХХ асрнинг иккинчи ярмида 
вужудга келган. Мазкур тушунча ҳақида тафсилот беришдан олдин, муайян 

---

220 
фикрлаш кўникмалари устида тўхталиш мақсадга мувофиқдир. Чунки бу 
кўникмалар ўқувчиларда танқидий фикрлашни таркиб топтириш учун 
ниҳоятда зарурдир.
Эсда сақлаш
- фикрлаш кўникмаларининг ҳосил бўлишида асосий 
манба бўлиб ҳисобланади. У сиз ўқув жараѐнини амалга ошириб бўлмайди, 
лекин у танқидий фикрлашдан тубдан фарқ қилади. Бир қатор олимлар 
(В.В. Гузеев, И. А. Зимняя, В. Бершадский, М.В. Алексеев) ҳар қандай
фикрлашдан кўра хотирани ривожлантиришни юқорироқ қадрлаб, ҳар 
қандай фикрлаш учун хотира муҳим эканлигини таъкидлайдилар.
Мустақилликнинг дастлабки кунлариданоқ камол топаѐтган ѐш 
авлоднинг танқидий фикрлашини шакллантириш ва ривожлантириш учун 
муҳит яратилди. Кейинги йилларда ҳуррият буюк ўзгартирувчилик 
мўжизасини 
кўрсатиб, 
дунѐқарашимизни 
ўзгартириб, 
фикримиз, 
тафаккуримизни бойитмоқда. Воқеалар ривожини бутун моҳияти билан 
англаш, дунѐга кенгроқ ва тийракроқ назар билан қарашни тақозо этмоқда. 
Шу жиҳатдан олганда талабаларни танқидий фикрлашни 
эгаллашлари муҳим вазифалар қаторидан ўрин олмокда. Янги ахборотларга 
дуч келар экан, ўқувчилар уни мустақил равишда баҳолаши, унга турли хил 
нуқтаи-назардан қараши, ундан ўз эҳтиѐж ва мақсадлари йўлида фойдалана 
олиш имконияти тўғрисида хулоса ясай олишлари зарур. Ҳақиқий танқидий 
фикрлайдиган одам бўлиб етишиш учун ўқувчилар ижодий фикрлаб,
ўзини синаб кўриши ва бунга оид малакаларни эгаллашлари зарур. 
Шундай қилиб, танқидий фикрлаш фаоллик билан боғлиқ жараѐн 
эканлигини инобатга олиб, дарс мобайнида ўқитувчи ўқувчиларни ўйлашга, 
фикр ва идеаллари билан ўртоқлашишга жалб қилиши, ўқув материалини 
тақдим қилишда мотивация босқичидан фойдаланиши зарур.