Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълимвазирлиги мирзо улуғбек номидаги



Download 4,25 Mb.
Pdf ko'rish
bet171/192
Sana13.05.2022
Hajmi4,25 Mb.
#603391
1   ...   167   168   169   170   171   172   173   174   ...   192
Bog'liq
IV qism

KASBIY TARBIYA 
SamDAQI o‟qituvchisi I.Egamov SamDAQI o‟qituvchisi F.Axatov 
 
Kasbiy Tarbiya texnologiyasi asosida tarbiyaviy jarayon yotadi. 
O‘quvchilar faoliyatini tashkil etuvchilar bo‘lib, ular tomonidan erishiladigan 
natijalarni rejalashtirish va unga erishish usullari, bu usullarni modellashtirish 
ishlab chiqarilgan reja va modellarni ro‘yobga chiqarish, bu rejalarni amalga 
oshiruvchi shaxsning faoliyati va axloqini boshqarish kabilar qisoblanadi.
Tarbiya – tarbiyachi va tarbiyalanuvchi faoliyatlarini o‘z ichiga olgan 
ikki yoqlama jarayon. Tarbiyachilar bilan va tarbiyaga ega bo‘lgan kishilar 
tarbiyalanuvchilar 
bilim 
va 
tajriba 
o‘rganuvchi yoshlardir. Ammo 
tarbiyalanuvchilar muayyan darajada aktiv faoliyat ko‘rsatmasalar tajriba va 
bilim o‘rgana olmaydilar. 
Tarbiya jarayoni- bu maqsadga yo‘nalganlik, ko‘p omillik, jo‘shqinlik, 
davomiylik,uzluksizlik, 
komplekslilik,varitlilik,ikki 
tomonli 
harakter, 
natijalarning olisligidan iboratdir. 
Tarbiya vazifalari 
1.O‘z vatanini fuqarosini tarbiyalash. Tarbiyaning bu vazifalarni amalga 
oshirish quyidagilarni taqazo etadi; 
Milliy vatanparvarlik, o‘z vataniga, tarixiga, madaniyatiga iftixor tuyg‘usi; 
Millatlararo madaniy munosabatlar, siyosiy madaniyat.
2.Shaxsning ma'naviyatini sakllantirish. Ma'naviyat kishining ichki 
dunyosi bo‘lib, uning jamiyat va tabiatdagi, obrazi, taqdiri va rolini ifoda etadi. 
Ma'naviyat darajasi bu, ma'lum ma'noda, insoniylik mezonidir. Ma'naviyatni 
shaklllantirish bu uning shaxsiy qarakatlari, intilishlari, refleksiyasi bilan 
kishining ichki dunyosini vujudga keltirishdir. 


287 
3.Meqnatkash inonning iqtisodiy tafakkurini tarbiyalash mehnatga, kasbga 
qurmat va ijtimoiy-psixologik jiqatdan yoshlarda mustaqillik, ijod, ishchanlik, 
faollik, yuqori kasbiy tayyorgarlik sifatlarini kuchaytirish zarur. 
4.Ruhiy - jismoniy soqlomlikni tarbiyalash. Bu axloqiy – qayotiy 
muvozanat va psixologik qulaylik qolatini ushlab turish qamda jismoniy 
rivojlanish me'yoridan uzoqlashib ketishga yo‘l qo‘ymaslik ko‘nikmalarini 
shaklllantirishdir. 
5.Kishining tabiat bilan munosabatini uyqunlashtirish. 
Ekologik fojia muammosi davrimizning eng dolzarb muammolaridan 
biridir. Kishining tabiat bilan munosabatini uyqunlashtirish konkret xududiy 
o‘ziga xoslikni qisobga olgan qolda o‘lkashunoslik va tabiatshunoslik bo‘yicha 
amaliy faoliyatni kuchaytirish va kengaytirishni talab etadi. 
Bu esa, o‘z navbatida, tarbiyalanuvchilarga nafaqat ekologik xavfsizlik 
qoidalarin anglab etish balki, tabiatni qo‘riqlash ishida shaxsan qatnashish
zarurligiga ishonch qosil qilish imkonini qam beradi. 
6. Shaxsda induviduallik va jamoaviylikni tarbiyalash. 
Sobiq Ittifoq davrida pedagogika shaxsni jamoada va jamoa orqali 
tarbiyalashga yo‘naltirilgan edi. qozirgi paytda ayrim pedagogik doiralarda 
individual tarbiya qaddan tashqari maqtalmoqda. Aslida individual va jamoaviy 
tarbiya bir-biriga zid emas. Individuallik tabiat tuqfasi bo‘lib, uni rivojlantirish 
zarur. Modomiki, inson jamiyatda yashar ekan, u jamiyatdagi axloq va ququq 
mezonlarini, ijtimoiy fikrlarni qurmat qilishi lozim. Mehnatning aksariyat 
ko‘rinishlari uchun jamoa qarakati zarur bo‘ladi. shu tufayli jamoaviylik ruqida 
tarbiyalash dolzarb masala bo‘lib qisoblanadi. Ayni cog‘da individual tarbiya 
niqoyatda muqimdir, chunki bunga dastlab etarlicha e'tibor berilmagan edi, qozir 
esa buni zamonaviy ijtimoiy-iqtisodiy o‘zgarishlar talab etmoqda.
Tarbiya printsiplari – bu umumiy qoida bo‘lib unda tarbiyaviy jarayonini 
tashkil qilish mazmuni, metodlari sakllariga bo‘lgan asosiy talablar aks etgan. 
Ta'lim printsiplaridan farqli ravishda ular o‘qituvchilar tomonidan tarbiyaviy 
vazifalarni hal etishda qo‘llaniladi. Bu printsiplarning asosiy jiqatlari: 
majburiylik, komplekslilik (uyg‘unlilik), teng aqamiyatlilik bo‘lib qisoblanadi. 
Tarbiya printsiplari – bu tarbiyachilar uchun tayyor va qar narsaga 
yaraydigan qoida emas, chunki uni qo‘llash bilan yuqori natijalarga erishib 
qolinmaydi.
Bu tarbiyachining na tajribasini, na mag‘oratini almashtira oladi, ularning 
amalga oshirishi shaxs faoliyati bilan sakllangan. 
Tarbiya printsiplari tizimi (sistemasi)
Tarbiyaviy jarayon tayanuvchi printsiplar tizimida quyidagilarni ajratish 
mumkin:
-tarbiyaning ijtimoiy yo‘nalganligi; 
-tarbiyaning xayot va mehnat bilan boqliqligi; 
-tarbiyada ijobiy jiqatlarga tayanish; 
- tarbiyani insonparvarlashtirish; 
-shaxsiy yondoshish; 
-tarbiyaviy ta'sirning umumiyligi.
Tarbiyaning ijtimoiy yo‘nalganligi. Ilg‘or o‘qituvchilar tarbiyani ijtimoiy 
inistitut sifatida tushunganlar. Turli davlarda yo ijtimoiy, yo davlat, yoki shaxsiy 


288 
yo‘nalish kasb etib, uning mazmun printsiplari o‘zgargan. Mazkur printsip 
o‘qituvchining barcha faoliyati tarbiyaning davlat strategiyasiga mos xolda o‘sib 
kelayotgan avlodini tarbiya vazifalariga bo‘ysundirishni talab qiladi va 
tarbiyachilar faoliyatini shaxsni ijtimoiylashtirishga yo‘naltiradi. Bu printsiplarni 
amalga oshirishning asosiy qoidalari tarbiyaviy (mehnat, ijtimoiy, o‘yin va b.) 
faoliyat jarayonida o‘quvchilarda faoliyatning ijtimoiy qimmat va muqim 
sababga molik, ijtimoiylashtirish sur'atini tezlashtirishni tashkillashtirish 
zaruriyati bilan boqlangan. 

Download 4,25 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   167   168   169   170   171   172   173   174   ...   192




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish