Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълимвазирлиги мирзо улуғбек номидаги

АРХИТЕКТУРА НАЗАРИЯСИ ВА ТАРИХИГА ОИД ФАНЛАРДАН 
ЎҚУВ- УСЛУБИЙ ФАОЛИЯТНИ ТАШКИЛ ЭТИШДА ЭЛЕКТРОН
АДАБИЁТЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ 
Кушманов Т.Ф., Зубайдуллаев У.З. (СамДАҚИ).
 
Ўқитишда замонавий педагогик технологияларни жорий этилиши 
дарсликлар ва ўқув қўлланмаларни яратувчилардан бошқача илмий методик 
ѐндашувни талаб этади. Замонавий ўқитиш технологияларини тадбиқ этиш 
орқали биз ўқув адабиѐтлари янги авлодини яратиш муаммоларини кетма-
кет ва аниқ ечиш имкониятига эга бўламиз. 
Архитектура назарияси ва тарихига оид фанлардан ўқув-услубий 
фаолиятни самарали ташкил этиш учун ҳар бир модули доирасида қуйидаги 
электрон ўқув адабиѐтлари тайѐрланиши зарур.
Электрон маъруза –
анъанавий маъруза матнларидан фарқли ўлароқ
электрон маъруза материалида воқелик мультимедиа тизимида уч ўлчамда 
тасвирлаб берилади. Мисол учун ―Қадимги Миср архитектураси тарихи‖ 
модулини олиб қарайлик. Электрон маъруза аввалида эрамиздан олдинги 
III-II асрлардаги Миср ижтимоий ҳаѐти уч ўлчамли видеолавҳаларда 
тасвирлаб берилади. Тасвирий лавҳалар билан паралел равишда Миср 
тамаддунига сабабчи бўлган омиллар овозли ҳикоя қилинади. Сўнгра 
электрон маърузани Миср пирамидалари қурилиши ҳақидаги анимацион 
тасвирлар давом эттиради. Анимацион тасвирларда пирамидаларнинг 
қурилиш усуллари, қурилмалари ва ер ости қисмлари ҳақидаги тасвирлар 
кўрсатилади ва паралел равиш ҳикоя қилиб берилади.
Миср архитектураси ҳақида тўла тасаввурга эга бўлади; 

ўша давр Миср ижтимоий ҳаѐти ҳақида тасаввурга эга бўлади; 

қурилиш усуллари, ашѐлари ҳақида билиб олади; 

ўқув адабиѐтларини ўқиб олган билимлари мустаҳкамланади. 
Электрон луғат - 
анъанавий «қоғозли» луғатга мос келувчи электрон 
ахборот манбаи. Лекин, анъанавий луғатдан фарқли равишда электрон 
луғатда ўрганилаѐтган деталнинг номи экранда ѐзилади, кўриниши 
видеолавҳаларда тасвирлаб берилади ва овозли изоҳлар берилади. Талаба 
ўрганилаѐтган деталнинг номини ўқийди, анимацион тасвирини кўради ва 
изоҳни эшитади. 
Талаба дарсдан бир кун олдин интернет орқали ўқитувчининг сайтига 
унинг рухсати билан киради, электрон ўқув материаллари билан танишади 
ва эртанги куни бўладиган дарс ҳақида тўла тасаввурга эга бўлади. Дарсда 
эса муаммоли вазиятларни ҳал қилишда актив қатнашади. Муаммоли вазият 
қуйидагича бўлиши мумкин. 
Талабалар модул ўқув материалларини ўрганишдан ҳосил бўлган 
тасаввурларига таяниб, дарсда ушбу мавзуни муҳокама қилишади. 

---

171