Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълими вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини

Тарбияланувчилар билан ишлашни қуйидагича ташкил этиш 
мумкин: 
* видеофрагментларни фронтал кўриш; 
* топшириқ, машқларни индивидуал бажариш; 
* умумий ўқув лойиҳалари, моделли тажриба-синовни амалга оширишда 
кичик гуруҳларда ишлаш; 
* медиа машғулотларни ташкил этишда ҳам ўқув жараѐнининг ҳамма 
компонентлари ўз аксини топиши ва компютердаги ва компютерсиз фаолият 
алмашиб туриши мумкин; 
* фаоллаштириш (ўқув материалини такрорлаш, материални бирданига 
ўзлаштириш, компютерда ѐки компютерсиз); 
* билим, кўникма, малакаларни шакллантириш, ўқув ахбороти 
блокининг моҳиятини билиб, тушуниб олиш ва уни мустаҳкамлаш 
(компютерда ѐки унинг иштирокисиз);
* ўқув материалларини амалда қўллай олишини назорат қилиш 
(компютер ва компютерсиз). 
Компютерлашган ўқув хоналарида ўқув фаолиятининг самарали кечиши 
учун у ерда қўшимча жойлаштирилган ўқув столларидан фойдаланиш 
мақсадга мувофиқ. Бу ҳолат санитария меъѐрларига риоя этиш, боланинг ўқув 
фаолиятини бошқа жойда ташкил этиш имкониятини яратади. Бундай 
алмашинувлар болани чарчашдан сақлайди. Агар тарбиячи кўргазмали 
тасвирлардангина фойдаланса, уларни компютер экранида намойиш этиш 
билан чекланади.
3. Мактабгача тайѐрлов гуруҳ болаларини саводга ўргатишда 
мультимедиа технологиясидан фойдаланиш методлари. Мактабгача 
таълим ўқув тарбия фаолиятини ташкил қилиш восита ва усулларини, ўқув 
тарбия жараѐнида келиб чиқадиган муаммолар ва уни ечишни тўғри ҳал қила 
билиш, инновацион технология усулларидан фойдаланиш, қийинчиликларни 
тўғри ечимини топишга йўналтиради. 
Мактабгача таълим-тарбия масалалари энг муҳим асосий педагогик 
муносабатлар сабабларини аниқлайди, уни педагогик жараѐнда ўрганади.
Таълим-тарбия масалалари, ҳар бир миллатнинг миллий меросига, 
умумбашарий қадриятларига боғланган ҳолда мактабгача ѐшдан бошлаб 
ўзлигини англаш, эркин фикрлаш, ғурур туйғуларини шакллантиришга 
қаратилади. 

---

92 
Педагог олимларнинг йиллар давомида таълим тизимида нега ўқитамиз? 
нимани ўқитамиз? қандай ўқитамиз? деган саволларга жавоб излаш билан бир 
қаторда қандай қилиб самарали ва натижали ўқитиш мумкин? деган саволга 
жавоб берадилар. Бу эса олим ва амалиѐтчиларни таълим-тарбия жараѐнини 
технологиялаштиришга, яъни «Ўқитишни ишлаб чиқаришга оид аниқ 
кафолатланган натижа берадиган технологик жараѐнга айлантиришга уриниб 
кўриш мумкин» деган фикрга олиб келади. Бундай фикрнинг туғилиши 
педагогика фанида янги педагогик технология йўналишини юзага келтиради. 
Бугунги кунда мактабгача таълим муассасаларининг таълим- тарбиявий 
жараѐнда педагогик технологиялардан фойдаланишига алоҳида эътибор 
берилаѐтганлигининг асосий сабаби қуйидагилардир: 
Биринчидан, педагогик технологияларда шахсни ривожлантирувчи 
таълимни амалга ошириш имкониятининг кенглигида. «Таълим тўғрисида»ги 
Қонун ва Кадрлар тайѐрлаш миллий дастурида ривожлантирувчи таълимни 
амалга ошириш масаласига алоҳида эътибор қаратилган.
Иккинчидан, педагогик технологиялар ўқув-тарбия жараѐнига тизимли 
фаолият ѐндашувини кенг жорий этиш имкониятини беради. 
Учинчидан, 
педагогик 
технология 
педагогни 
таълим-тарбия 
жараѐнининг мақсадларидан бошлаб ташхис тизимини тузиш ва бу жараѐн 
кечишини назорат қилишгача бўлган технологик занжирни олдиндан 
лойиҳалаштириб олишга ундайди. 
Тўртинчидан, педагогик технология янги воситалар ва ахборот 
усулларини қўллашга асосланганлиги сабабли, уларнинг қўлланилиши 
Кадрлар тайѐрлаш миллий дастури талабларини амалга оширишни 
таъминлайди. 
Таълим-тарбия жараѐнида педагогик жараѐнни тўғри ташкил этилиши 
педагогнинг бу жараѐнда асосий ташкилотчи ѐки маслаҳатчи сифатида 
фаолият юритишига олиб келади. Бу эса тарбияланувчилардан кўп 
мустақилликни, ижодни ва иродавий сифатларни талаб қилади. 
Ҳар қандай педагогик технологияларнинг ўқув тарбия жараѐнида 
қўланилиши шахсий жиҳатдан келиб чиққан ҳолда тингловчини ким 
ўқитаѐтганлиги ва педагог кимни ўқитаѐтганига боғлиқ. 
Педагогик технология асосида ўтказилган машғулотлар ѐшларнинг 
муҳим ҳаѐтий ютуқ ва муаммоларга ўз муносабатларини билдиришларига 
интилишларини ошириб, уларни фикрлашга, ўз нуқтаи назарларини асослашга 
имконият яратади.
Ҳозирги даврда содир бўлаѐтган инновацион жараѐнларда таълим 
тизими олдидаги муаммоларни ҳал этиш учун янги ахборотни ўзлаштириш ва 
ўзлаштирган билимларини ўзлари томонидан баҳолашга қодир, зарур 

---

93 
қарорлар қабул қилувчи, мустақил ва эркин фикрлайдиган шахсларга 
айланади. 
Шунинг учун ҳам таълим муассасаларининг таълим-тарбиявий 
жараѐнида замонавий ўқитиш услублари - интерфаол услублар, инновацион 
технологияларнинг ўрни ва аҳамияти беқиѐсдир. Педагогик технология ва 
уларнинг таълимда қўлланилишига оид билимлар, тажриба талаба ѐки 
ўқувчиларнинг билимли ва етук малакага эгалигини таъминлайди. 
Инновация (инглизча иннаватион) – янгилик киритиш, янгилик 
демакдир. Инновацион технологиялар педагогик жараѐн ҳамда ўқитувчи ва 
талаба ѐки ўқувчи фаолиятига янгилик, ўзгаришлар киритиш бўлиб, уни 
амалга оширишда асосан интерфаол услублардан фойдаланилади
10
.