Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон миллий университети иқтисодиёт факултети

Chorvachilikda maxsulot yetishtirishning pragnozi

Qishloq xo'jaligi va chorvachilik mahsulotlari narxlarining tez-tez va haddan tashqari o'zgarib turishi nafaqat kvartirada yashovchilar uchun zararli, balki iste'mol

narxlari indeksi (iste'mol narxlari indeksi) qiymatlariga ta'sir qiladi va hatto ijtimoiy inqirozga olib keladi, bu esa ijtimoiy barqarorlikka ta'sir qiladi. Shuning uchun qishloq xo'jaligi va chorvachilik mahsulotlarining narxlarini prognoz qilish muhimdir. Natijada biz qishloq xo'jaligi va chorvachilik mahsulotlarining narxiga ta'sir etuvchi omillar bo'yicha tadqiqot o'tkazdik, qishloq xo'jaligi va chorvachilik mahsulotlari narxlarining prognozli modelini yaratdik va uning O’zbekistonga mos keladigan erta ogohlantirish tizimini ishlab chiqdik.
Narx va ishlab chiqarish o'rtasidagi to'g'ridan-to'g'ri bog'liqlikni hisobga olgan holda, ushbu muammoni o'rganish uchun ko'p chiziqli regressiya usuli qabul qilindi
Model uchta pastki modeldan iborat. Ushbu maqolada odamlar prognoz qilingan narxni qabul qilish darajasini tavsiflovchi narxlar muvozanati koeffitsienti C (0) tushunchasi ilgari surilgan.
Narxlar tebranishi ta'sirining standarti o'rnatilishi bilan narxlar tebranishlari ta'siri o'lchanadi. C (0) qiymatining har bir diapazoni ma'lum bir natijaga to'g'ri keladi, bu hukumatni narx o'zgarishi xavfi to'g'risida xabardor qilishi mumkin. Natijada, ushbu model to'satdan tabiiy ofat tufayli hosilning pasayishi natijasida yuzaga keladigan narxlarning ko'tarilishini oldindan ogohlantirishi mumkin, bu esa ijtimoiy tartibsizlik va inqirozni keltirib chiqarishi mumkin.
Agar prognoz qilingan narx keskin ko'tarilsa, hukumat inqirozni oldini olish uchun choralar ko'rishi kerak. Ushbu maqolada kelajakdagi narxlarni boshqarish usuli taklif etiladi. Va nihoyat, cho'chqa go'shti narxining prognoz qilingan modeli taqlid qilingan ma'lumotlar bilan hisoblanadi. Bashorat qilingan natija haqiqiy vaziyat bilan yaxshi mos keladi.

Aslida, hodisa ko'pincha bir qator omillar bilan bog'liq bo'lib, taxmin qilish uchun a ga bog'liq bo'lgan samarali va real umumiy o'zgaruvchi faqat bitta emas.

Agar regression analizda ikkita yoki undan ortiq mustaqil o'zgaruvchilar bo'lsa, va har bir mustaqil o'zgaruvchi va qaram o'zgaruvchining faqat chiziqli aloqador bo’lsa, u ko'p chiziqli regressiya sifatida yuritiladi.
Qishloq xo'jaligi mahsulotlarining narxiga ko'plab omillar ta'sir qiladi. Turli omillar o'rtasidagi o'zaro bog'liqlik mavud.
Model quyidagicha tuzilgan:
Y= +
Qishloq xo'jaligi mahsulotlarining narxlari prognoz qilinayotganda, xususiyatlari har xil ta'sirchan omillar to'liq hisobga olinadi.
Ta'sir etuvchi omillar ikki toifaga bo'linadi: tashqi omillar va ichki omillar.
Tashqi omillar tashqi muhit omillari, masalan, aholi, transport sharoitlari va boshqa omillar. Ichki omillar qishloq xo'jaligi mahsulotlarining sabablarini, masalan
qishloq xo'jaligi hosildorligi va boshqa omillar.Tashqi omillar va ichki omillar qishloq xo'jaligi mahsulotlari narxlariga turlicha ta'sir qiladi.
Shuning uchun biz qishloq xo'jaligi mahsulotlarining narxlarini prognoz qilish uchun mos ravishda ichki va tashqi omillardan foydalanamiz.
Birinchi modelning qurilishi qishloq xo'jaligi mahsulotlari narxlariga ta'sir qiluvchi tashqi omillarni tahlil qilishdan boshlanadi.

Bu erda: Q1, Q2 va Qi - bashorat qilish formulasining koeffitsientlari. X1 va Xi bu tashqi omillar, Y1 - qishloq xo'jaligi va chorvachilik mahsulotlarining prognoz narxlaridagi tashqi omillar.
Ikkinchi modelning qurilishi qishloq xo'jaligi mahsulotlari narxlariga ta'sir qiluvchi ichki omillarni tahlil qilishdan boshlanadi.

Bu erda: , va - bashorat qilish formulasining koeffitsientlari, va ichki omillar. - qishloq xo'jaligi va chorvachilik mahsulotlarining prognoz narxi ichki omillar.
Shunday qilib,biz chorvachilikda ishlab chiqariladigan maxsulotlarning pragnozini tuzishda unga tasir etuvchi ichki va tashqi omillar modelidan foydalanishimiz mumkin.
Xulosa

Qishloq xo'jaligi va chorvachilik mahsulotlarining narxini o'zgartirish bo'yicha hukumat ro’li juda muhimdir.

Hukumat narx o'zgarishi mumkin bo'lgan vaqtni taxmin qilishi va uning o'zgarishini uning chiqishini yoki boshqa tegishli omillarni tartibga solish orqali boshqarishi
mumkin.